Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Systemprawatobardzowielenorm,któremusząbyćpogrupowaneiwewnętrznieuporządko-
wane.Dlaswobodnegoporuszaniasięwtymsystemietrzebaposiadaćprzedewszystkimwie-
dzęotym,jakusystematyzowanesąprzepisyigdzieposzukiwaćinteresującychdanypodmiot
idotyczącychgoregulacji.
Przedewszystkimnależyodróżniaćpojęciaprawoprywatneiprawopubliczne(podziałten
jestwyczerpujący;obejmujecałośćnormprawa).Kryteriumprzedmiotowe,przyjmowaneprzy
wykorzystaniudefinicjizaczerpniętychzprawarzymskiego,pozwalanaprzyjęcie,żeprawo
publicznetonormywiążącesięzinteresemogólnym,zaśprawoprywatnetonormywiążące
sięzinteresemindywidualnym,jednostkowym.Przydefiniowaniutegopodziałuposługiwano
siętakżeniejednokrotniekryteriumpodmiotowymwskazując,żeprawopublicznetotakie,
wktórymjednazestronmauprawnieniawładcze,zaśwprawieprywatnymdominująsto-
sunkirównorzędnychpodmiotów.Stosowanewnaucekryterianawzajemsięuzupełniają,
zasadnicządominantąprzydokonywaniutegopodziałujestjednakwskazywanywyżejinteres
ogólnylubindywidualny.
Innyważnypodziałdzielinormyprawnenaprawomaterialneiprawoformalne.Prawomate-
rialnetozespółnormbezpośrednioregulującychstosunkipomiędzypodmiotami,ustanawia-
jącychobowiązkiiprawa.Prawoformalne,zwaneteżprocesowymtozespółprzepisów,regu-
lującychpostępowanieprzedorganamiwymiarusprawiedliwościiorganamiadministracji.
Dziękiprawuformalnemumożnaegzekwowaćnormyprawamaterialnego;dotyczyonom.in.
właściwościorganów,proceduryprzedtymiorganami,możliwościodwołaniasięodzapada-
jącychorzeczeń.
Gałąźprawatoukształtowanywtokuhistorycznymzbiórnormprawnych,regulującydaną
dziedzinężycia.Najważniejszegałęzieprawatoprawokonstytucyjne,prawocywilne,prawo
karne,prawoadministracyjne.Zobszaruprawacywilnegowyodrębniasiętakżeprawopracy
ipraworodzinne.
Źródłamipowszechnieobowiązującegoprawazgodniezart.87KonstytucjiRPsą:
Konstytucja,ustawy,ratyfikowaneumowymiędzynarodoweorazrozporządzenia(obowiązują
naobszarzecałegokraju),zaśnaobszarzedziałaniaorganów,którejeustanowiłytakżeakty
prawamiejscowego(prawotostanowiąorganysamorząduterytorialnegoorazterenoweor-
ganyadministracjirządowej,napodstawieiwgranicachupoważnieńzawartychwustawie–
art.94KonstytucjiRP).Wymienioneaktyprawnetotzw.prawostanowione,tworzoneprzez
powołanedotegoorganyprzyzastosowaniuodpowiednichprocedur.
Oprócztegowpływnakształtstosunkówprawnychmazwyczaj(powszechniestosowanawda-
nymmiejscu,środowiskulubwdanychstosunkachspołecznychpraktykapostępowania),
któryniejednokrotniepomagadokonaćwykładnioświadczeniawolilubjestźródłemskutków
czynnościprawnej.
Takżeorzecznictwosądowe(szczególnieorzeczeniaSąduNajwyższego)wpływanadokony-
waniewykładniprawa,kształtujepraktykęsądówisprzyjajednolitejwykładniprzepisów.
WobecczłonkostwaPolskiwUniiEuropejskiejpamiętaćnależyoprawiewspólnotowympier-
wotnym(zawartymwtraktatachzałożycielskich)orazwtórnym(stanowionymprzezorgany
wspólnotoweizawartymwichrozporządzeniach,dyrektywachidecyzjach).
WAŻNE!Obowiązujezasadapierwszeństwaprawawspólnotowegoprzedprawemkrajowym
ijesttoregułapodstawowaprawawspólnotowego.Niezostałaonauregulowanawtraktatach,
alezostałastworzonaworzecznictwieTrybunałuSprawiedliwości.
Poniżejprzedstawionezostanąpodstawowepojęciaiinstytucje,uregulowanewobrębiepo-
szczególnychgałęziprawa.
1
www.meritum-nieruchomosci.abc.com.pl
15
