Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OGÓLNEWIADOMOŚCIOGRUNTACH
2
2.1.POCHODZENIEGRUNTÓW
Zewnętrznąstrefąkuliziemskiejostałymstanieskupieniajestskorupaziemska,
zwanalitosferą.Grubośćlitosferyniewszędziejestjednakowa.Naobszarachkon-
tynentówwynosionaok.30km,apodłańcuchamigórskimiosiąga70km.Znacz-
niecieńszajestnatomiastpoddnemoceanów,gdziemakilkanaściekilometrów
grubości.Średniagrubośćlitosferywynosiok.33km.
Przeciętnajejgęstośćwynosi2,8
.Materiałemtworzącymskorupęziems-
kąsąskały.Zawierająonewszystkieznanepierwiastkichemiczne,jednakżeilo-
ściowyudziałposzczególnychpierwiastkówniejestjednakowy.Ponad3/4ogólnej
masylitosferyprzypadanadwapierwiastki:tlen
4,65%,wapniem
47%ikrzem
29,5%.Oneto
wrazzglinem
potasem
2,5%imagnezem
8,05%,żelazem
2,96%,sodem
2,5%,
1,87%stanowią99%masylitosfery.Pierwiastkite
wpołączeniuzkrzememtworzągłównieglinokrzemianyikrzemiany,którestano-
wiąponad3/4składulitosfery.
Skaływystępującenapowierzchniskorupyziemskiejoraznanieznacznejgłębo-
kościulegająwietrzeniu
stałymniszczącymprocesom,którepogarszająichtech-
nicznewłaściwości.Procesyniszczeniaskałsąbardzoskomplikowaneiprzebiegają
różnie,zależnieodśrodowiskageologicznego.Składasięnaniewieleczynników.
Niektóreztychprocesówprzebiegająbardzoszybkoimająniekiedydużeznacze-
niedlabudownictwa.
Wietrzenieskałjestprocesemdługotrwałym,odbywającymsięodmiliardówlat
itrwającymtakżeobecnie.Rozróżniasięwietrzeniefizyczneichemiczne.
Wietrzeniefizycznejestwywołanegłówniewahaniamitemperatury,zamarza-
niemwodywporach,atakżedziałaniemrozsadzającymkorzeniroślin.Wwyniku
współdziałaniatychczynnikówskałyulegająosłabieniuirozpadowinabloki,które
następnierozpadająsięnacorazdrobniejszeokruchyiziarna.
Wietrzeniechemicznepowodujerozpadskałorazzmianywichskładziechemi-
cznymwskutekprocesówchemicznychzachodzącychwewnątrzskał.Głównymi
czynnikamiwywołującymiwietrzeniechemicznejestwodaorazpowietrze.Woda
wczasieprzechodzeniaprzezatmosferęwformieopadówpochłaniazpowietrza
gazy,takiejaktlen,dwutlenekwęgla,azotitp.ikrążącwszczelinachskał,wywo-
15
