Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Równanie(1.1)obowiązujewzakresieobciążeniaod0donaprężeniazwane-
gogranicąproporcjonalnościlubgranicąHooke’a,odkształceniezaśzachowuje
swójsprężysty,czyliodwracalnycharakterdopoziomunaprężeniazwanegograni-
cąsprężystości(obydwietewartościsąprzeważniebliskiesobie).Przynapręże-
niachpowyżejgranicysprężystościpojawiająsięodkształceniatrwałe(nieodwra-
calne),czyliplastyczne.Sąonezwiązanezlicznymipoślizgamiwmateriale
wzdłużróżnychpłaszczyznkrystalograficznych.Wwynikupoślizguatomyzajmu-
jąwsiecinowepołożenierównowagi.Jestonostabilne,ponieważpowrótatomu
dodawnegopołożeniawymagałbyprzyłożeniaobciążeniaoprzeciwnymzwrocie
(ściskającego),którepokonałobysiłętarciawpłaszczyznachpoślizgu.Odkształce-
niaplastycznesąpoczątkowobardzomałe,znaczniejszeodkształceniapojawiają
siędopieropoprzekroczeniupewnejwartościnaprężenia,zwanegogranicąpla-
stycznościwyraźną(Re)lubumowną(R092).
Przytympoziomienaprężeniapojawiasięzjawisko,którenazywasiępłynię-
ciemplastycznymmateriału,toznaczynastępujepowolnywzrostwydłużenia
próbkiprzystałymluboscylującymdookołastałejwartościobciążeniu(silelub
naprężeniu).Dlaokreślonychmateriałówrozróżniasięniekiedy(rys.1.2b)górną
granicęplastycznościReH,odpowiadającąpierwszemuszczytowiobciążeniazare-
jestrowanemunawykresie,orazdolnągranicęplastycznościReL,odpowiadającą
najmniejszejwartościobciążenianawykresie(jeśliwystępujewięcejniżjedno
minimum,pierwszegoznichniebierzesiępoduwagę).
Popewnymczasiewyczerpująsięmożliwościwydłużeniasiępróbkiwskutek
płynięciaplastycznegoidalszyprzyrostdługościwymagasystematycznegozwięk-
szaniasiłyprzyłożonejdopróbkiiodpowiadającegojejnaprężenia.Takiezjawisko
nazywamyumocnieniemplastycznymmateriału.Przypewnej,stosunkowodużej
wartościwydłużenia,siłarozciągającaosiągawartośćmaksymalnąFm,którejod-
powiadanaprężenieRmnazywanewytrzymałościąnarozciąganie.Wwynikudal-
szegorozciągnięcianastępujezmniejszeniesiłynaprężeniaażdokońcowego
zerwaniapróbkiwpunkcieUnawykresieprzysileFu.
UmownągranicąsprężystościR0905wyznaczasięjakonaprężenierozciąga-
jącewywołującewpróbceumownewydłużenietrwałex=0,05%zewzoru:
R
0
,
05
=
F
S
0
,
0
05
[
MPa
]
(1.2)
gdzie:
F0,05–siłaobciążającawywołującaumownewydłużenietrwałexwynoszące0,05%
długościpomiarowej,
S0
–powierzchniaprzekrojupoprzecznegopróbkinadługościpomiarowejmie-
rzonaprzedzerwaniem.
Wydłużenietrwałejesttowydłużenierozciąganejpróbki,którepozostajepozdję-
ciuobciążenia.
Naprężenierozciągające,któregoosiągnięciepowodujewyraźnywzrost
wydłużeniarozciąganejpróbki(przyzmniejszonym,bezwzrostulubnawetprzy
11
