Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.TEORETYCZNEPODSTAWYORAZPRZEGLĄDWYBRANYCHBADAŃ…
ciekawościświata(M.Czerepaniak-Walczak2020;J.Sun2018;J.Janio,A.Cywiński,L.Mareket.al.2022,
s.91-101;W.Walat2013,s.54-65;W.Walat2022).
1.2.Wiedzaiumiejętnościmatematycznewkoncepcjachwybranychautorów
Trudnojednoznacznieiprecyzyjnieokreślić,czymjestwiedzamatematyczna.Jestkilkakoncepcji,które
rzucająświatłonaprocesuczeniasięmatematykiinabywaniawiedzywtymobszarze.Jednąznichjest
konstruktywizm,któregoprekursoramisąJeanPiaget(konstruktywizmpsychologiczny),LewS.Wygotski
(konstruktywizmspołeczny)orazJeromeS.Bruner(konstruktywizmkulturowy)(A.Kalinowska2019,
s.17).Pracetychnaukowcówsądziśnanowoodczytywaneiinterpretowane.J.Piagettwierdził,żeroz-
wójpoznawczydzieckajestpodstawąnabywaniaumiejętnościoperowanialiczbami,asamopojęcielicz-
byrozwijasięrównoleglezrozwojemlogicznegomyślenia.WteoriiPiagetawybrzmiewato,żeumiejęt-
nościlogiczneimatematycznepowstająwumyśledzieckastopniowo,wramachdostrzegania,obserwo-
wania,doświadczaniaiabstrahowaniaprawidłowościmającychmiejscewotoczeniu.Dzieckodopiero
około6.–7.rokużyciazaczynarozumiećiprzyswajaćzasadęodwracalności,zaczynadostrzegaćistotę
orazsensprzekształceń.Nadaljegorozumowanieopartejestnaczynnościachfizycznychwykonywanych
naprzedmiotach,ponieważtookreskształtowaniasięmyśleniaoperacyjnegonapoziomiekonkretnym.
Wdalszymciąguniezwykleistotnejestrozwijaniespontanicznościiciekawościwdziecięcejaktywności
(J.Piaget1966,s.14–43;J.Piaget,B.Inhelder1993;M.Szczygieł2017,s.7–26).Wprzeciwieństwiedo
PiagetafrancuskineurobiologimatematykStanislasDehaenebyłzdania,żedzieci,podobniejakszczury
czyszympansy,rodząsięzezmysłemliczby,czylinumbersense(inaczej:zmysłnumeryczny,instynktnu-
meryczny).Ewolucjawyposażyłanaszmózgwintuicjęliczb.Dziecizaledwiekilkadniponarodzinachpo-
trafiąodróżnićzbiorydwuelementoweodczteroelementowych,aczteromiesięczneniemowlętarozu-
miejądodawaniejednegoprzedmiotudodrugiego.Braktegozmysłumożeobjawiaćsięwprzyszłości
trudnościamiwrozumieniuiuczeniusięmatematyki(S.Dehaene2011;S.Griffin2004,s.173–180;
M.Skura,M.Lisicki2015,s.64–65,74).Wygotskibyłzdania,żedorosływinienrespektowaćprawodo
indywidualnegotemparozwojuiHodmienności”każdegodziecka.Odwołujesięteżdojegowewnętrznej
motywacji.Dorosływinienbyćwrażliwyzarównonaosiągnięciadziecka(strefaaktualnegorozwoju–
SAR),jakijegopotencjałmożliwości(strefanajbliższegorozwoju–SNR).Wkoncepcjisocjokulturowej
LwaS.Wygotskiegodzieckoaktywnieuczestniczywprocesiekonstruowaniawiedzyiniejestbezkrytycz-
nymodbiorcątreścidorosłych.J.Brunerjakoprekursorkształceniawspomagającegorozwój,określa
nauczycielajakozachęcającegouczniadosamodzielnegoodkrywaniaróżnegorodzajuzasad.Wychodze-
niepozadostarczoneinformacjetoważnyelementuczeniasię.Uczeniesięmożebyćprzymusem,amo-
żebyćwolą.Brunerwyróżniaczterymodeleumysłuuczniauwzgledniającerelacjenaliniinauczyciel–
uczeń:1)widzeniedzieckajakonaśladowcy;2)uczącesiędzieckowkontekścieekspozycjinadziałania
dydaktyczne;3)dzieckojakomyślącyuczestnikedukacji;4)postrzeganiedzieckajakowiedzącego
(E.Filipiak2011,s.17,78,95;M.Żylińska2015,s.11).HKonstruktywistycznenauczaniematematykiwy-
magaszeregukompetencji,którerównieżsączęstotrudnedoskodyfikowania.J.B.Prideauxprzytacza
pięćgłównychzasadkonstruktywizmu,określonychprzezBrooksaiBrooksawpostaciokreślonychdys-
pozycjidlanauczyciela-konstruktywistymatematyki:
1.Odkrywajidoceniajpunktywidzeniauczniów.
2.Rozwijajlekcje,którebędąwyzwaniemikonfrontacjądlakoncepcjiuczniów.
3.Wiedz,żeuczniowiechcąpoznaćznaczeniekoncepcjidlatreściprogramowych.
4.Koncentrujlekcjewokółdużychidei,aniemałychinformacji.
11
