Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.ZASADYPODSTAWOWE
ziemią,zbudowanienowegotuneluprowadzącegodoportulotniczegoLoganibudowę
nowegomostunarzeceCharles.
Realizacjategoplanutrwałaznaczniedłużej(15lat)ikosztowaładużowięcej(ponad
20miliardówdolarów),niżktokolwiekprzypuszczał.Jednakkiedyw2007r.„BigDig”został
wreszcieukończony,efektbyłwidocznygołymokiem:ruchwcentrumBostonubyłznacz-
niesprawniejszyiszybszy.Wszyscydojeżdżającydopracymusielisięucieszyć,prawda?
Cóż,niedokońca.Badaniaz2008r.,przeprowadzonenazamówieniedziennika„Bo-
stonGlobe”
,wykazały,żechoćwcentrummiastakorkirzeczywiścieznaczniesięzmniejszy-
ły,toznaczącowzrosłynadrogachdojazdowychdoBostonu,awięcśredniczasdojazdu
dopracyprawdopodobnieniewielesięzmienił.Wyjaśnienie,jaksugerowałraportzbadań,
byłotakie,żezmniejszeniekorkówwzdłużCentralArteryskłoniłowiększąliczbęosóbdo
przyjeżdżaniadomiastasamochodami,cozaowocowałopowstawaniemkorkówwinnych
miejscach-aprocestentrwałdochwili,kiedyśredniczasdojazdupowróciłdopierwot-
negopoziomu.
Towiarygodniebrzmiącahistoria-podobneefektyzaobserwowanowwielumiej-
scachnaświecie.Badaczenazywająto„fundamentalnymprawemkorków”:jeślimiasto
budujewięcejdróg,toindukujewiększyruchsamochodów,atenwzrostruchutrwaaż
doosiągnięcianowejrównowagi,zczasemzpoziomemdojazdówmniejwięcejtakimsa-
mym,jakwpunkciewyjścia.Rzeczywiściewydajesię,żejesttouniwersalnazasada:ana-
lizastatystycznaopublikowanaw2011r.wykazała,żewzrostłącznejdługościautostrad
międzystanowychnaobszarzemetropolitalnymo10%prowadzidowzrostułącznejliczby
przejechanychkilometrów(tzw.wozokilometrów)o10,3%,ponieważpodrogachjeździ
więcejciężarówek,aludziepracującywcentrumprzyjeżdżająsamochodamizwiększych
odległości.
Wartododać,żerozwójtransportupublicznegotakżemaniewielkiwpływnakorki
wruchudrogowym,itoztegosamegopowodu:każdezwiększenieprędkościruchudro-
gowegopoprostuprzekładasięnawiększąliczbęjadącychsamochodów,cozkoleizpo-
wrotemwydłużaczasdojazdudopracy.
„Fundamentalneprawokorków”tozniechęcającezjawiskozpunktuwidzeniaurba-
nistów,którzyrobią,comogą,abyułatwićżycieosobomdojeżdżającymdopracy.Jestto
jednakdobrailustracjatego,jakważnejestmyślenieorównowadze.
Powtórka
•
Wwiększościsytuacjigospodarczychdochodzidointerakcjiwyborówindywidu-
alnych,czasamiefektytychinterakcjiróżniąsięodzamierzonych.Wgospodarce
rynkowejinterakcjezachodząwczasiehandlu/wymianymiędzyjednostkami.
•
Jednostkihandlują,ponieważhandelprzynosizyski,cowynikazespecjalizacji.
Rynkizwykledążądorównowagi,boludzieczerpiąkorzyścizhandlu/wymiany.
•
Abyosiągnąćcelespołeczeństwa,zasobypowinnybyćwykorzystywaneefektyw-
nie.Jednakzjawiskiempożądanymwgospodarcejestnietylkoefektywność,ale
29
