Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
STRUKTURAGOSPODARCZARZYM–ITALIA–IMPERIUMRZYMSKIE
34
opłacałasięhodowlabydłaiuprawawinnejlatoroślilubdrzewoliwnych.Nie-
mniejzbożebyłopotrzebnenietylkodlazaspokojeniapotrzebfamilii,niekie-
dybardzolicznej(wchodzilidoniejtakżeniewolnicy),alezewzględunazwy-
czajrozdawnictwazboża.ZwyczajtenwprowadziłGajuszGrakchus,którydla
podkreśleniaswoichdążeńreformatorskich,azarazemwcelupozyskania
sobieżyczliwościludu,zacząłstosowaćrozdawaniezbożaubogiejludności.
Byłytotzw.frumentationes.Zwyczajtensięprzyjąłiludnośćuboga,bezrobot-
na,otrzymywałazbożelubmięsoodmożnych,którzywtensposóbstaralisię
zapewnićsobiepoparciemasiwpływypolityczne.FormąDdarowizny”były
takżeurządzaneucztyzróżnychokazjiprywatnych(ślub,pogrzeb,rocznice
rodzinneitp.)1.RozdawnictwościągałodoRzymumasyubogiejludnościzin-
nychmiastiwsi,cozkoleiwywoływałorozruchywmieście.
PrzytakiejmasiebiedotynapływowejItalianiemogładostarczyćpo-
trzebnejilościzboża(niezależnieodwspomnianejwyżejróżnicycen);dowo-
żonowięczbożenietylkozSycylii,aleizRodos,izAfryki;importtenprzy-
nosiłniezłezyskiprzedsiębiorczymhandlarzom.Chęćzysku,wzbogacenia
się,stawałasięsilniejszaoddawnejrzetelnościrzymskiej,akonkurencjado-
prowadzaładokonfliktówosobistych.Takżerozszerzeniehoryzontupolitycz-
negonawschódinazachódprzyczyniłosiędozmianyzwyczajówRzymian
nawetwżyciucodziennym,zetknąwszysiębowiemzprzepychemWschodu,
zapragnęlipodobnegożycia.ZwożonowięcdoRzymunietylkoartykułyko-
niecznedożycia,aletowary,niekiedybardzokosztowne,dlazaspokojeniaza-
chcianekobywateli.OczywiściezItaliirównieżodpływałystatkiztowarem:
wywożonowyrobyceramiczne,metalowe,dobregatunkiwin,słynnymarmur
zkamieniołomówwKarrarze.Eksportjednakniedorównywałimportowiani
podwzględemilości,aniwartościtowarów;wRzymiegromadziłysięzapasy
1Najważniejszymczynnikiem,któregoznaczeniezaczęłorosnąćodpołowyIIw.p.n.e.,
byłakoniecznośćzaspokojeniapotrzebmilionowejstolicy.PrzeciętnyRzymianinżywiłsięchle-
bemwypiekanymzpszenicy,któradojrzewaławpółnocnejAfryce(oraznaSycylii,naRodos
–uw.L.W
.),rybamiłowionymiisuszonymiwokolicachGibraltaru.Przyrządzałpotrawynapół-
nocnoafrykańskiejoliwiewrondlachigarnkachzmiedziwydobywanejwHiszpanii,jadałnana-
kryciachwypalanychwpiecachceramicznychFrancji,pijałwinahiszpańskieifrancuskie(jakkol-
wiekmiałdoskonałekrajowe–uw.L.W
.),ajeślirozlałjedzenienatogę,tooczyszczałjąspecjalną
glinkązwyspMorzaEgejskiego.BogatyRzymianinnosiłszatyzwełnymilezyjskiejlubzegipskie-
gopłótna,jegożonastroiłasięwjedwabiezChin,diamentyiperłyzIndiiiużywałakosmetyków
zpołudniowejArabii.Potrawyprzyprawianoindyjskimpieprzemiateńskimmiodem;nastołach
zafrykańskiegodrewnacytrusowegopodawanoposiłkinanakryciachzhiszpańskiegosrebra,apo-
pijanojesycylijskimwinemnalewanymzdzbanówzsyryjskiegoszkła.BogatyRzymianinmiesz-
kałwdomu,któregościanypokrywałykolorowemarmurywydobywanewkamieniołomachAzji
Mniejszej,wśródsprzętówzindyjskiegohebanuczydrzewatekowegoinkrustowanegoafrykańską
kościąsłoniową,wpokojachwypełnionychposągamisprowadzanymizGrecji.Towaryiprzedmio-
tyzbytkuzpobliskiejFrancjiidalekichChinnapływałydostolicy,jedne–abyzaspokoićpotrzeby
milionamieszkańców,inne–byzadowolićekstrawagancjewładcówpolitycznych,społecznych
igospodarczychzachodniegoświata(L.Casson,Starożytniżeglarze,s.243–244).
