Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Założeniateoretyczneimetodologicznebadań
29
rozmaitefunkcjeadministracyjnesąpochodnewstosunkudodziałalnościkultowej.
Nadzorujeizarządzawszystkim,codotyczykultu:miejscamiświętymi,budynkami,
obrazamiiinstrumentamireligijnymi,majątkiemifinansami,ceremoniami,uroczy-
stościamiipochodami.Wmiarękomplikowaniasięobowiązkówkapłańskichwzmaga
siętendencjadorozwijaniahierarchicznegoporządkufunkcjiiczynnościkapłańskich.
Wniektórychzrytualizowanychkultachobrzędystająsiętakskomplikowanetech-
nicznie,żedlalaikapozostajetuniewielkiepoledodziałania.Wskrajnymprzypad-
kukastakapłańskamonopolizujekultdotegostopnia,żepraktycznieci,wktórych
imieniujestonostateczniesprawowany,zostajązeńwykluczeni(Wach1961:350).
Biorącpoduwagębezpośredniośćrelacjikapłanazpodlegającymimuludźmi,
choćbywgrupiereligijnej,Wachzaznacza,że:
(...)ponieważstalemadoczynieniazgrupąludzilubposzczególnymijednostkami
przychodzącymidoniego,polegającyminanimizawisłymiodniego,jeślichodzi
osprawowanieniezbędnychaktówkultu-kapłanstajesięprzewodnikiem,doradcą,
pocieszycielem,npastorem”inspowiednikiem”
.Historiakulturyświadczy,żedzięki
tymbezpośrednimaintymnymkontaktommożewywieraćogromnywpływ.Pier-
wotniebyłtowpływprzedewszystkimreligijny,szybkojednakrozszerzyłsięnasferę
moralności,stosunkówspołecznych,kulturyipolityki.Wspołeczeństwienpierwot-
nym”kapłan,będącydoradcąwładcy,kontrolujeczęstożycieludzidalekopozabez-
pośrednimzasięgiemjegofunkcjikapłańskiej.Wwielukulturachzorganizowana
kastakapłańskamiaławpływynieustępująceswymzasięgiemnikomuwpaństwie
ipodwzględempotęgiiprestiżumogłakonkurowaćzwładcami(...).Wzachodnim
chrześcijaństwieśredniowiecznym(...)rozegrałasięgigantycznawalkamiędzywładzą
kapłańskąaświecką.Jednakżeparafialnadziałalnośćproboszczaicichyagłęboki
wpływtegorodzajuduchowegoprzywództwabyłyzawszebardziejdalekosiężneniż
wszelkieformynoficjalnej”działalnościkapłanówwsprawachpublicznych(Wach
1961:351).
Kapłaniwkażdejreligii,wtymkatolickiej,zawszecieszylisiędużymauto-
rytetemaichurządkapłańskiidentycznymprestiżemizaufaniemspołecznym,
wczegoefekciezyskiwaliwarunkiżycianiespotykanewinnychsferachspołecz-
nych.Znająctęsytuację,Wachtakjąukazuje:
Olbrzymiautorytetkapłananaprzestrzenicałejprawiehistoriiludzkiejkulturyod-
zwierciedlająrozmaiteprawa,godnościiprzywileje,udzielanejednostkomlubgru-
pomkapłańskim.Wysokapozycjairangaspołeczna,specjalneemblematy,dystynkcje
iubiór,zwolnieniezobowiązkówpublicznych,takichjakpodatki,służbawojskowa
itd.-towskaźnikiwysokiejocenyiprestiżuspołecznegokapłaństwa.(...)Kapłani
bywająniekiedyzorganizowaniwekskluzywnegrupylubkasty,gdzieindziejjednak
dostępdourzędukapłańskiegojestswobodny.Pochodzenie(urodzenie)orazpozycja
politycznaispołecznamogąkwalifikowaćkandydatadostanukapłańskiego,jednakże
jednostkamożezostaćkapłanemnapodstawieswychkwalifikacjiosobistychwdrodze
wyboru,adaptacji,wyznaczenia,losowania,anawetkupna.Uwieluludówkapłaństwo
