Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
70
RozdziałI.Tradycjeekonomiiliteratury
odpytańojednośćbytuimyśli,wspólnąformęmiędzyrzeczywi-
stościąajejreprezentacją,przechodzisiędopytańoflhistoryczno-
-transcendentalnysens”142,ohistoryczneapriori,któretworzyćbędzie
syntezętego,coróżnorodne.Kolejnaważnafunkcjaontosemiologiito
umożliwieniesyntezyspołecznej–mediaprzewodniezobowiązują
dobraniawnichudziału,aominięcieichmożliwejesttylkozacenę
ostrychsankcji143–naprzykładekskomuniki.Wczasachdominacji
chrześcijaństwabrakudziałuwkomuniiskutkowałwykluczeniem
zespołeczeństwa,rezygnacjazpieniędzywiążesięztrudnymido
wyobrażeniaskutkami,awykluczeniezwłasnegożyciamediów
audiowizualnychoznaczałobyradykalneograniczenieuczestnictwa
wświeciespołecznym144.Innyprzykładprzymusumedialnegoto
związanyzobowiązkiemszkolnymprzymusalfabetyzacji145.
WedługNiklasaLuhmanna,mediasłużąflprzekształcaniunie-
prawdopodobnegowprawdopodobne”146.Miejsce,gdziekomunika-
cjapowinnasięzałamać,gdziewystępujenajwiększejejniepraw-
dopodobieństwo,tozałożenie,żeflbytposiadasensorazżesens
jestobecny”147.Dziękiprzewodnimmediomrelacjamiędzybytem
isensemstajesięprawdopodobna,aokreślaneprzeznieprzestrzeń
iczasulegająhomogenizacji,coułatwiawnichdziałanieiorientację.
Hörischwyróżniatylkotrzyprzewodniemediakulturyeuropej-
skiej:sątoeucharystia,pieniądzinowemediaaudiowizualne,które
flłączącsiędiachronicznieisynchronicznie,tworząontosemiologiczne
ramynaszejtzw.racjonalnejkulturychrześcijańskiejZachodu”148oraz
fltrwajądłużejniżposzczególneepokiiwcorazwiększymstopniu
przekraczajątakżegranicekulturowe”149.Eucharystiajakomedium
przewodniepoleganapołączeniubytu(chleb,wino,hostia)orazsen-
su(ciałoChrystusa)dziękiwierzewrealną,substancjalnąobecność
Chrystusawakcieprzemiany150.Pieniądzwymagawiarywto,że
monetyibanknotymająwartość,czylisens.Korelacjabytuisensu
142
J.Hörisch:BrotundWein.DiePoesiedesAbendmahls…,s.13.
143
Zob.J.Hörisch:Bedeutsamkeit…,s.269.
144
Zob.J.Hörisch:Orzełczyreszka.Poezjapieniądza…,s.28.
145
Zob.J.Hörisch:Bedeutsamkeit…,s.269.
146
N.Luhmann:Systemyspołeczne.Przeł.M.Kaczmarczyk.Kraków2007,s.151.
Luhmannwyróżniatrzypojęciamediów:język,mediapowszechne(takiejakpismo,
drukiradio)orazflsymboliczniezgeneralizowanemediakomunikacji”(np.prawda,
miłość,własność/pieniądz,władza/prawo).
147
J.Hörisch:BrotundWein.DiePoesiedesAbendmahls…,s.14.
148
J.Hörisch:Orzełczyreszka.Poezjapieniądza…,s.27.
149
Ibidem.
150
CiekawąekonomicznąlekturęEucharystiiprzedstawiaMarcShellwswojej
interpretacjiGrala.Zob.M.Shell:Money,Language,andThought…,s.39.
