Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ekspresjaromantycznajakoformowanie
29
ujętejsubiektywniejednostki,tozmierzadoobjęciapoznaniemducho-
wymcałejdostępnejrzeczywistości,cołączysiębezpośredniozrealnym
iodpowiedzialnymdziałaniemwświecieludzkim.
Jakwiemy,wtwórczościMickiewiczakoncepcjaekspresjiprzeradza
sięwkońcuwkoncepcjęczynu,któryteżjestrodzajemekspresji.Przed
niechcianymefektemalienacjizeswegoduchowegownętrzawekspre-
sjibronigoprawda.Niedasię–zdaniemMickiewicza–urzeczywistnić
trwaletego,cojestfałszem.To,comożliwedozrobieniaidobre,jesttak-
żeprawdziwe–ijedynietowłaśniejesttwórczością.Takurzeczywistnia
siędążenieMickiewiczadoprawdy,będącestałąinajsilniejsząpodnietą
jegotwórczości,obejmującejtakżepracęnadsobą.
Charakterystycznadladuszydążnośćdoprawdynadajedynamikę
takżeposzukiwaniomtwórczymSłowackiego,którywchodzinadrogę
poznaniapoprzezsztukę,poznaniatotalnego.Efektemtegopoznania
mabyćtakaekspresja,którabędącekspresjąwnętrzazarazemwypo-
wiadaprawdęabsolutną.Jakwiemy,Słowackiznalazłjąwpewnejszcze-
gólnejpostawieepistemicznej,uchwyconejwpoznaniuwewnętrznym,
tojestutożsamiwszysięwduchuzrozwijającymsięzjednegoimpulsu
Wszechświatem.ZasadązasadtegorozwojuokazujesięSłowo(Logos)–
SłowackiwłączaswójpodmiotwSłowo,byzdobyćzdolnośćdotwórczej
ekspresji,będącejzarazemwłączeniemwstalesięformującyiprzekształ-
cającyświat,wciążzdążającydowyższychform.
romanticexpressionasaformationprocess
Thearticledealswithawidespreadbeliefthatcombinesromanticexpression
withlyricismandexternalexperiencewithanepicquality,showingthatthe
expressionofinnerexperiencealsoleadstotheemergenceofepicanddra-
maticformsthatrevealthedynamicsoftransformationandthedevelopment
ofanexperiencingsubject.Thisissueiscontemplatedagainstthebackground
oftheviewsofF.vonSchlegel,J.G.Herder,F.W.J.Schelling,M.Mochnacki,
A.MickiewiczandJ.Słowacki.Themostimportantfeaturewhichthesouldiscov-
ersbycommuningwithitselfintheinnerexperienceisthesenseofexistenceas
acreativeentitycapableofactingoutofitsownpowerandleadingtoconscious-
nessthatenablestoinventlanguageandformsofart.Oneofthecognitivegains
ofthesoulisitsunionwiththespiritualworldorthecreativepowersofnature,
whosedisclosurecantaketheformofnarrativesaboutthecreationoftheworld.
AseparateissuediscussedinthearticleisMickiewicz’slateapproachtoexpres-
sion,inwhichitbecomesanactunderstoodasasynthesisoftheinternalworld
withtheexternalonethattakesplaceinthenameoftheTruth.
