Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
TomaszNowak:OpozycjaDczłowiek(umysł)-maszyna(komputer)”wjęzyku…
1.1.Ogólnacharakterystykaleksemukomputer
Corazczęściejmówimyoludziach,sięgającpoterminymocnozako-
rzenionewświecieinformatyki,por.ktośmakomputerwgłowie(okimś,
ktoszybkoliczywpamięciipamiętawielefaktów’;corazczęściejrów-
nieżtraktujemyokomputerach,używającwyrażeń,któredotądodno-
siłysięwyłączniedosferyaktywnościludzkiej,por.tenkomputerobli-
czalubwręcztenkomputermyśli.Wpotocznymmniemaniurefleksjanad
leksememkomputernieuchronniewiedziewdziedzinętechniki,aściślej
rzeczbiorąc:wświatnajnowszychzdobyczyinżynierii-elektronicznych
maszyncyfrowych.Okazujesięjednak,żewrezultacieprocesudeter-
minologizacji(ŻmigrOdzki,2008:152-156)leksemkomputerdawnojuż
pokonałgranicę,któradzielileksykęspecjalistyczną(nacechowaną)
ileksykęwspólnoodmianową(nienacechowaną).Terminkomputerzmie-
niłwięcswójstatusnawyrażeniekomputer,wzwiązkuzczymopozycja
Uczłowiek(umysł)-maszyna(komputer)”znalazłasobietrwałemiejsce
wjęzyku(wjegosystemieitekstach).Odrazuprzytymzasygnalizuję,
żenieczastuiniemiejsce,abyzabieraćgłoswsporzeoadekwatnądefi-
nicjęsłownikowąleksemukomputer(zagadnienietoniestanowizresztą
przedmiotumoichdociekań).Napotrzebyniniejszejrozprawkiwystarczy
jedynieprzypomnieć,żewopiniizdecydowanejwiększościzajmujących
siętymproblemembadaczy(np.ŻmigrOdzki,2008:158),satysfakcjonu-
jącareprezentacjasemantycznaleksemukomputerpowinnawpisywaćsię
wogólnyschemateksplikacjiartefaktów:(xjesttorzeczmającacechęf,
zrobionawtymcelu,żebyludziemoglizapomocątejrzeczyrobićp’(GrO-
ChOwski,1993:70).Cowartepodkreślenia,przeznaczeniewspółczesnego
komputeraznaczniewykraczapozato,któresugerujeetymologialekse-
mukomputer;niemniejobliczanienadalstanowiosnowęjegoznaczenia.
Zewzględunatoczasownikobliczyć-obliczaćbędziezajmowałwmoich
dociekaniachuprzywilejowanąpozycję.(Namarginesie:osobnezagad-
nieniestanowiącechysystemoweleksemurobot,któremuprzysługuje,
coznamienne,rodzajmęskizwierzęcy,por.B.lp.ilm.widzętegorobota
iwidzęteroboty,atakżewymownaparafrazasłowotwórcza:robot(ktoś,
ktocośrobi(zczymś)’lub(ktoś,ktowykonujejakąśrobotę(zakogoś)’.
Wątkutegoniebędęjednakpodejmował:popierwsze,współczesneroboty
sąsterowaneprzezkomputery,apodrugie,leksemrobotchybajeszczenie
zadomowiłsięwświadomościprzeciętnegoużytkownikajęzykapolskiego
takdobrzejakleksemkomputer).
Technikajestbezwątpieniatądziedzinąludzkiejaktywności,która
umożliwiaczłowiekowiprodukcjęrzeczyiwywoływaniezjawisk,które
niewystępująwświecieprzyrody;natomiastumysł(icozatymidzie:
wszelkieodcieniejegoaktywności)powstałwnastępstwieewolucjibio-
logicznej(przezdobórnaturalnyipłciowy)ijakotaki,znaturyrzeczy,
