Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•Naturalnaharmoniainteresów(NaturalHarmonyofInterests);
•Pokój(Peace).
Innizwolennicylibertarianizmuwskazujątylkojednąkoncepcjęjakodominu-
jącą,mianowicie-niewymienionąprzezBoaza-koncepcjęwolności.ItakJohn
Hospersmówioprawiedowolności,dodającjednocześnie,żejesttonfilozofiaosobi-
stejwolności(personalliberty)-wolnościkażdejosoby,bywieśćżyciezgodnezwłas-
nymwyborem,zakładającprzytym,żeniebędziesięonstarał[stosować]przymusu
wobecinnychosób,powstrzymującichtymsamymodżyciazgodniezichwyborami.
Libertarianieutrzymują,żejesttoniezbywalne(inalienable)prawoczłowieka;dlatego
teżlibertarianizmoznaczacałkowiteoddanieideijednostkowychpraw”54.
Innibadaczenurtulibertariańskiegozwracająuwagęnato,żemyśllibertariańska
opierasięwznacznejmierzenakontrastachiprzeciwstawianiusobie:wolnościisiły
(libertyandpower),państwaispołeczeństwa(stateandsociety),dobrowolnościiprzy-
musu(voluntarismandcompulsion)55.
Analizamyślilibertariańskiejprowadzidohipotezy,żepomimoogromnegozróż-
nicowaniawewnętrznegoruchu,wszyscylibertarianiepodzielająprzekonanieoist-
nieniu:
•Indywidualizmu;
•Prawadosamoposiadania(righttoself-ownership);
•Aksjomatuonieagresji(non-agressionaxiom);
•Korelacjipomiędzyprawemdowłasnościiprawemdowolności;
•Prawnaturalnychinterpretowanychjedyniewsposóbnegatywny(negativerights).
Wewszystkichkoncepcjachlibertariańskichpojawiasięistotnyelementwspólny:
pozycjajednostkijestniezwyklesilna,natyleżeniemawnichmiejcanaistnienie
społeczeństwa,ajeślisięonopojawia,jestpostrzeganejedyniejakosumajednostek.
Ztegowłaśniepowoduzasadnośćistnieniapaństwastanowiwśródlibertarianprzed-
miotogromnychkontrowersji.Poszczególnenurtylibertariańskieróżniąsiępomię-
dzysobąradykalnościąodpowiedzinaproblemistnieniapaństwa:odróżnychprób
jegolegitymizacjiwformieminimalnej,nienaruszającychpozycjijednostki,ażpo
całkowitąnegacjępotrzebyjegoistnieniaizwrotwstronęodpowiedzianarchistycz-
nej.Libertarianieposługująsięczęstoodmiennąargumentacją,byuzasadnićswoje
przekonaniaiwykazaćichźródławróżnychtradycjachfilozoficznych;niekiedyzaś
wysnuwającznichdiametralnieróżnewnioski.Jednaktowłaśnieprzeświadczenie
onadrzędnejpozycjijednostkipozwalanazidentyfikowaniepropagatorówtychprze-
konańjakolibertarian.Dlategowdysertacji,którejcelemjestprzedstawieniekorelacji
pomiędzylibertariańskimikoncepcjamijednostkiipaństwa,zostanązaprezentowane
nlibertariańskiekoncepcje”
,niezaśjednoujęcie,atozewzględunaogromnezróż-
nicowaniewewnętrznetegonurtu;nurtuidentyfikowanegodziękiwskazaniupew-
nychwspólnychideiiwątkówwystępującychuwszystkichfilozofówlibertariańskich.
Powodemwyborutematubyłogłębokieprzekonanie,żegłoslibertarian,pomimora-
54
H.Hospers,Libertarianism:APoliticalPhilosophyforTomorrow,NashPublishing,LosAngeles
1971,s.5.
55N.P
.Barry,OnClassicalLiberalismandLibertarianism,St.Martin)sPress,NewYork1987,s.7.
22
