Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tachyfilaksja.Poleganaszybkimwygaszaniudziałanialeku;pokażdej
następnejdawceskutekjestcorazsłabszy,ażwreszciemożecałkowicieznik-
nąć.Mechanizmtachyfilaksjimożnatłumaczyćwyczerpywaniemsięsub-
stancjipośrednich,uczestniczącychwwywołaniuskutkukońcowego.Przy-
kłademmożebyćzmniejszanieskutecznościefedrynypodawanejwcelu
podwyższeniaciśnieniatętniczego:kolejnejejdawkiprowadządozmniejsze-
niazapasównoradrenalinywukładziewspółczulnym.
Tolerancja.Jesttoprocespodobnydotachyfilaksji,leczrozwijającysię
wolniej.Douzyskaniatakiejsamejreakcjitrzebastosowaćcorazwiększe
dawkileku.Dobrzeznanynaoddziałachintensywnejterapiijestprzykład
stosowaniamorfiny.
Wielodniowepodawaniezwykłejdawkimorfinywceluzłagodzeniabólu
sprawia,żejejdawkętrzebastopniowozwiększać.Zjawiskotolerancjidoty-
czywieluinnychleków,jakpochodnekwasubarbiturowego,lekiprzeciwbó-
lowe.Oczywistymprzykłademtolerancjijestnikotynizm.Wielegrupleków,
spośródktórychwartowymienićglikozydynaparstnicy,nieprowadzidoroz-
wojutolerancji,możnajezatemstosowaćprzezdługiczaswniezmieniają-
cychsiędawkach.
Wśródmechanizmówtolerancjimożnawymienićnasileniemetabolizmu
danegolekuwskutekindukowaniaenzymówmikrosomalnychwwątrobie
(tolerancjametaboliczna)orazzmianęwrażliwościswoistychreceptorówko-
mórkowych(tolerancjakomórkowa).Indukcjamikrosomalna,czylipobudza-
nieenzymówwątrobowych,możebyćzjawiskiempożądanym(np.przyspie-
szenieprzezbarbituranyrozkładubilirubinywprzebiegużółtaczki
noworodków),częściejjednakjestniezamierzoneiniekorzystne.
Potencjalizacja.Trzebapamiętaćomożliwościpotencjalizacjidziałania
wielulekównietylkopodawanychjednocześnie,aleitych,którechorymógł
przyjmowaćdługotrwaleprzedhospitalizacją(zwłaszczahormonalnych).Ist-
niejepoważnyproblemsynergizmuiantagonizmulekowego(p.niżej).
ELIMINACJALEKUZORGANIZMU
Procestenpodlegawpływowiwieluczynnikówfizjologicznychipatologicz-
nych.Szybkośćidrogaeliminacjilekudecydująosileiczasiejegodziałania.
Więcejnatentematwrozdz.2.
Wydalanielekówprzeznerki.Szybkośćusuwanialekówzorganizmu
jestuwarunkowanawielkościądiurezyiodczynemmoczu.Naobydwatepa-
rametrymożnawpływać(p.rozdz.12).
Zmianyzależneododczynumoczu.Wwarunkachfizjologicznych
moczjestsłabokwaśny(pH6,8)ijeślinienastąpiznaczniejszezakwaszenie,
niedochodzidozwrotnegowchłanianiazasad,któreulegająszybszemuwy-
25
