Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
WiekXIXtookres,wktórymtemporozwojucywilizacjiprzyspieszawstosunkudo
wiekówpoprzednich.Wwynikurozkwitugospodarkizmieniasiękrajobrazmiast,państw,
Europyiświata.Podzielonenastanyspołeczeństwofeudalnezostajezastąpionespołe-
czeństwemklasowym,krystalizującymsięwtymstuleciu.Dwienoweklasyspołeczne,
burżuazjaiproletariat,walczą,czasamiwspólnie,aleczęściejosobno,oprawapolityczne,
społeczne,gospodarcze.Absolutyzmustępujemiejscaparlamentaryzmowi.Powstające
partiepolitycznerozwijająsiępodwpływemideologiikonserwatyzmu,liberalizmu,socja-
lizmuinacjonalizmu.Kulturaopuszczasalony,bydotrzećdoszerszychkręgówodbiorców
rozwijającegosięspołeczeństwamasowego.W1914r.Europaiświatzdecydowanie
inne,niżw1815r.,gdymocarstwaeuropejskiewWiedniuustalałyporządekpolityczny
ispołeczny,którymiałzagwarantowaćnienaruszalnośćiniezmiennośćichpozycjimiędzy-
narodowejistrukturwewnętrznych.
Wzrozumieniutychszybkichprzeobrażeńpomocneniewątpliwedobrzedobrane
materiałyźródłowe.MateriałówtychdlaXIXw.jestznaczniewięcej,niżdlawcześniej-
szychstuleci,zwiększasięzasóbmateriałuźródłowegozarównowformie,jakiwtreści.
Nauczycielmawiększemożliwościwdoborzewłaściwychmateriałówźródłowychzgod-
niezrealizowanymicelamiitreściamizajęćorazmożliwościamiuczniów.
Obecnierolaźródełwnauczaniuhistoriiwszkoleniejestjużkwestionowana,historia
bowiemniestanowizbioruinformacjiprzekazywanychprzeznauczyciela,któreuczeń
powiniensobieprzyswoić.Naukahistoriiwszkolestanowiterazformęwiedzy,którakształ-
tujesięwprocesiestosowania,poznawaniaianalizowaniamateriałówźródłowych.Rola
źródełwzrasta,gdyżwłaśnieonepozwalająuczyćinauczaćhistoriiwwynikusamodziel-
negobadaniaprzeszłościprzezucznia.Uczeńzeźródłamihistorycznymispotykasięjuż
wklasieczwartejszkołypodstawowej,poznajejewtedyiuczysięznimipracować.
Umiejętnośćpracyzeźródłamizgodniezzałożeniamireformyoświatyuczeńrozwija
wgimnazjum,adoskonaliwszkoleponadgimnazjalnej.Poznawaniehistoriipoprzez
badaniepozwalanaposzukiwanieigromadzeniedanychprzezsamychuczniów.Zgroma-
dzonymateriałźródłowyumożliwiasamodzielneformułowaniepytańiproblemówhisto-
rycznych,atakżeichrozwiązywaniewsposóbtwórczy.Uczeństajesięwtensposób
aktywnymbadaczemiuczestnikiemprocesuhistorycznegoidydaktycznego.Stosowanie
źródełnalekcjachhistoriipomagawięcrozwijaćsamodzielnośćiaktywnośćintelektualną
ucznia.
Wprocesiedydaktycznymmateriałyźródłowepełniąróżnefunkcje,zależnieodwieku
ucznia,celówzajęćimożliwościwykorzystaniazasobówźródłowych.Wprocesienauczania
historiiźródłapełniąfunkcjęmotywacyjną,ilustracyjną,informacyjną,weryfikacyjnąlub
kontrolną.Tewszystkiefunkcjespełniająmateriałyźródłowewykorzystaneprzezautorów
wprezentowanychwniniejszejpublikacjiscenariuszachzajęć.
9