Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.
L
)espace
23
d)unréseaumystérieuxdecanauxsouterrains-safaceobscure.Enfin,laville,cor-
respondantauxétatsd)âmeduprotagoniste,peutluiparaître,d)aprèslestermes
deGastonBachelard,un«espaceheureux»oubien«hostile»(1957:17-18)en
transmuantl)extérieur,l)objectifenl)intérieur,lesubjectif.
LouisVax,enparlantd)espacefantastiquetraditionnel,remarquequ)iln)estpas
homogèneetqu)ilpossèdetoujoursuncentre,unlieuextraordinaired)oùrayonne
l)épouvante(1965:196).Ilnoussemblequelavillenéofantastiqueseraitunespace
parfaitementhomogènecarlesurnaturel,n)ayantpasdecentresdepréférence,peut
facilements)introduiredansdeslieuxlesplusbanalsmaisaussilesplusinattendus.
MilletetLabbéconstatentàcepropos:«Ledécorurbainsertdeterraindejeux
àtoutessortesdemanifestationssurnaturellesouterrifiantes.Chaquelieusecharge
defantastique:immeubles,terrainsvagues,parkingssouterrains,ruesetruelles,
centrescommerciaux,jardinspublicsł»(2003:473).Regardonscephénomène
deplusprès.
DanslerécitautitresignificatifSubway,élémentspourunemythologiedumétro
deSergeBrussolo,lefantastiques)insinueauseind)uneréalitéquotidienneet
banaleparexcellence:c)estlemétro,endroitemblématiquedechaquegrandeville
moderne,quiestaussibienlascènequeleprotagonisted)événementsinquiétants.
Letitresouligned)embléel)importancedel)espace,nonseulementenévoquantle
lieudel)action,maiségalementenluiconférantunaspectmythique,surlequelnous
reviendronsplustard.Dèsledébutdutexte,grâceàl)illusionréférentielle,lelecteur
retrouveundécorbienconnu:«[ł]cequaiperducommeuneîle,[ł]avecces
alignementsdesiègesplastifiés,sesdistributeursdebillets,dechewing-gumter-
niesetdécolorées[ł]Touscedécord)unequotidiennetéperfideettrompeuse»
(Brussolo,1980:197).Pourquoiperfideettrompeuse?Parcequ)ellecache,sous
cetaspectnormal,lessecretslesplusétrangesquisontrévélésàunjournalistepar
undeshabitantsdecetenfermoderne-unclochard.Cesmythesmodernessont
appelés«leslégendesurbaines»5ouencore,les«macrorumeurs».
Letermeurbanlegendsapparaîtpourlapremièrefoisen1968dansdestravaux
deRichardDorson
6
,professeuraméricaindefolklore.SelonChristianChele-
bourg,«lesmodèlesmythiquesamplifient,déplacentoureconstruisentcertains
faitsdiverspourengendrercequ)ilestconvenud)appelerdeslégendesurbaines.
Celles-cinefontpasnécessairementappelausurnaturel,maisilenestquigref-
fentdirectementlescroyancessurnaturellessurnosmodesdeviecontemporains»
(2006:60).Noussommesd)avisqueletermede«légendesurbaines»englobetoutes
leshistoiresmystérieuses,inexplicables,macabres,telslesrécitsdeserialkillersfous,
5Souvent,pourenparler,letermeanglaisurbanlegendsestutilisé.
6
RichardMercerDorson(1916-1981)-fokloristeaméricain,directeurdeTeFolkolreInstitute
àIndianaUniversity,appelé«fatherofAmericanfoklore»(Nichols,2006:8).L)auteurde:Ame‑
ricanFolklore(1959);PeasantCustomsandSavageMyths(1968)ilcaractériseainsilanotionde
légendeurbaine:«storywhichneverhappenedtoldfortrue»(1968:25);AmericainLegend(1973);
FolkloreandFakelore(1976).