Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(Hobsbawm,1990;1992;1994).Takieujęcieproblemunarodusprawia
wrażenieprbyegzorcyzmowaniazjawiskanoszącegowsobieniewątp-
liwietakżepoważnezagrożeniaspołeczneimoralne.Niewydajesię
jednak,abybyłatometodaskutecznaizgodnazzamierzonymcelem
—niezależnieodwątpliwościpoznawczych,jakienasuwa.
Absolutyzowaniepojęcianaroduwodniesieniudohistoriiprowadzi
takżedoabsolutyzowaniasamegozjawiskajakoprzedmiotuludzkiego
doświadczenia.Wskazanienahistorycznąipsychicznązmiennośćnaro-
dowościjestnietylkobliższeprawdy,alemożetakżeułatwićrozbrojenie
tegoważnego,alepotencjalniegroźnegoobiektuludzkichdoświadczeń,
jakimjestnard.Hobsbawm,ktryzbliżasiędopolitycznegorozumienia
naroduraczejprzezwskazanetendencjeinterpretacyjneniżmateriały,
jakohistorykwkraczawdziedzinękulturowejkoncepcjiicharakterystyki
narodw.Jegodziełastanowićwięcmogąprzejściedohistorycznej
perspektywyproblematykinarodu,podsuwającejiwręcznarzucającej
kulturologiczneujęcie.
Politycznakoncepcjanarodujestnatomiastmocnoakcentowana
przezniektrychautorwniemieckichwodniesieniudowspłczesności
(Willms,1992).Tostanowiskomaoparcietakżewewcześniejszej,
klasycznejliteraturzeniemieckiej(Meinecke).Przedzjednoczeniem
Niemiechistorycywschodnioniemieccy,zgodniezdoktrynąmarksizmu,
wiązalipoczątkinaroduzruchamispołecznymiXVIw.(Schmidt,1993).
Brakscentralizowanegopaństwaniemieckiegopoupadkucesarstwaidługo
sięutrzymującerżniceregionalnenaobszarachRzeszysprawiająjednak,
żehistorycywschodnioniemieccynajchętniejlokująpoczątkiniemieckiej
ideologiinarodowejdopierowerzenapoleońskiej(Winkler,1993).
BenedyktZientaraprzychylasiędostanowiska,zgodniezktrymwczesną,
średniowiecznąjeszczezdatylubideologiiodmianąniemieckiego
patriotyzmubyłcesarskiuniwersalizm,awięcstanowiskowkażdymrazie
bliskienacjonalizmowipolitycznemu.
Pełniejszaanalizapźniejszychfazrozwojunarodowościniemieckiej
powinnabyzmierzaćprzedewszystkimdozbadaniaprocesukształtowania
siękulturyoglnoniemieckiej.Wbrewpolitycznemurozbiciuprzezwieki
rozwijałasiętaupowszechniającasiękulturaprzynoszącawielkiedzieła
wdziedziniereligijnejretoryki,muzyki,wreszciepoezjiifilozofii.Ona
dałapodstawędosamowiedzyokreślającejwłasnynardjakoKulturnation.
Zniejizjejnajstarszychźrdełczerpałmotywytakżenacjonalizm
niemieckiwrozumieniudoktrynywłasnejwyższościiwyłącznościprawa
31