Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mienia-prawdopodobniedokonanegoprzezprzedstawicielidwunastuplemion
chorwackichzwęgierskimkrólemKolomanemUczonym(węg.KdlmdnKö-
nyves)-ChorwacjaiWęgrypołączonezostaływjedenorganizmpaństwowy
zewspólnym-węgierskim-władcą.Losychorwacko-węgierskiezostałytym
samymskrzyżowanenaosiemsetszesnaścielat,gdyżdoichrozdzieleniado-
szłodopierownastępstwiewydarzeńpierwszejwojnyświatowej.Zawiązana
wówczasuniapersonalna-jaksiępowszechnieprzyjmuje-miaławzałożeniu
gwarantowaćmiędzyinnymizachowanieintegralnościziemchorwackichoraz
swobodęwkwestiachwewnętrznych,jednakżezmieniającesięokoliczności
polityczno-społeczneistotnienaruszałyjejpierwotnąstrukturę.
Celemniniejszejpublikacjijeststworzeniewyjściowegokataloguwybranych
kulturalnychiliterackichkontekstówrelacjichorwacko-węgierskichwXIX
iXXwieku,znajdującychswąegzemplifikacjęwtekstachkultury.Punktem
wyjściadoanalityczno-interpretacyjnychrozważańjestprzekonanie,żemiędzy
innymiliteraturapowstaławbadanymokresiestanowijedenznośników,wktó-
rymzarejestrowanezostałychorwacko-węgierskiedoświadczeniapolityczno-
-społecznesensulargo,zaśtwórcybędącywielokrotnienaocznymiświadkami
wydarzeńbądźwręczichaktantamiwykorzystywalijejakonarzędziesłużące
doformowania,utrwalania,reprodukowaniaczyteżrewidowaniazapisówpa-
mięcihistorycznej,narodowejikulturowej.Jakojedenzpunktówodniesienia
dlatakiegoujęciatematuprzyjętomiędzyinnymikonstatacjęMiroslavaKrležy,
którywszkicupoświęconymKsaverowiŚandorowiGjalskiemustwierdził:Kod
pisca,kaożtojeGjalski,osimstilskihelemenata,preostajeihistorijskosvje-
doćanstvotekstova,kojikaokronikailustrirajupojedinahistorijskarazdoblja
ćestomnogopouzdanijeodraznihpolitićkihilikulturnohistorijskihstudija3.
Podążająctymtropem,aczkolwiekmającnauwadzetakżewaloryar-
tystycznedziełaliterackiegobędącegojedyniepewną-mniejlubbardziej
sfikcjonalizowaną-projekcjąrzeczywistości,niezaśjejodwzorowaniem
(dotyczytoznacznejczęścianalizowanychutworów),poddanobadaniuzagad-
nieniawyekscerpowaneznaderbogategokataloguszerokorozumianychrelacji
chorwacko-węgierskich-takiejakmotywy,zjawiska,wydarzenia,postacie
związanezobomakulturamiorazelementypoetykiczyteżwręczstruktury
językowo-stylistycznejzaczerpniętebezpośredniozpiśmiennictwawęgier-
skiego-obecnewchorwackichtekstachkultury.Biorącpoduwagęniemal
nieograniczonyrepertuarelementówzrodzonychnagrunciewspólnejhistorii,
mającychswąkontynuację-leczwinnymjużkształcie-porozpadzieunii,
atakżeniosącychzesobąśladywcześniejszychkolektywnychdoświadczeń,
koniecznebyłodokonanieznaczącejselekcjiomawianychzagadnień,jak
imateriałuźródłowego.Jakwiadomo,każdywybór-choćbybyłopartyna
3M.Krleža:KsaverŠandorGjalski.U:Idem:99varijacija:lexicographica.Esejiizapisi.
Ur.M.Lončar.Beograd:NovinskoizdavačkopreduzećeDuga,1972,s.81-82.
8
