Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Społeczno-wychowawczaprzestrzeńszkoły
Wprocesietymnastępujetakżeinternalizacjanormzwiązanychzmię-
dzypokoleniowymprzekazemtreści,decydującychopoczuciuwspólnoty
iciągłościkulturowejspołeczeństwa.
Procesysocjalizacjidzieckaodbywająsięwsposóbdyskretny,słabo
zauważalny,wefekcieoddziaływaniatrzechmechanizmów:1)wzmacnia-
nia-prawidłowezachowaniazostająnagrodzoneiwtensposóbskojarzo-
nesązprzyjemnością,niepożądane-ukaraneiskojarzonezprzykrością,
2)naśladowania-widząc,jakwokółzachowująsięinniludzie,dziecko
zaczynazachowywaćsiępodobnie,3)przekazusymbolicznego-np.przez
pouczeniesłownelubdziękitekstompisanym.Socjalizacja,mimoiżjest
procesemtrwającymcałeżycie,najbardziejintensywniedokonujesięwe
wczesnychokresachrozwojowychczłowieka.Podstawowąpłaszczyzną
jejrealizacjisąinterakcjespołeczne31.Procesyte,kształtującspołeczną
naturęjednostki,majązłożonycharakteridokonująsięzapośrednictwem
różnorodnychgrupiinstytucjispołecznych.ZdaniemEwyNarkiewicz-
-Niedbalecistotneznaczeniedlasocjalizacjipoznawczejmającechybio-
logicznejednostkiorazjakośćoddziaływańśrodowiskarodzinnegoiin-
stytucjiedukacyjnych,prowadzącedozdobywaniawiedzyizdolności
jejpraktycznegozastosowaniaorazkreującejejosobowość32.Instytucję
szkołyjakojednązpodstawowychagencjisocjalizujących,obokrodzi-
nyigrupyrówieśniczej,podkreślajątakżeAndrzejRadziewicz-Winnicki,
NormanGoodmanczyKlaus-JurgenTillmann33.
Hierarchie,stosunkiirelacje(takinterpersonalne,jakmiędzygrupowe)
mającemiejscenaterenieszkoły,stająsiędladzieckaprototypemwyob-
rażeńdotyczącychcałościspołeczeństwa.Szkoła,mającokreślonymodel
kulturyorganizacyjnej,stajesiężywymorganizmem,wktórymtworzone
sąobrazyiwzoryrólspołecznych,normyzachowańczyregułyfunkcjo-
nowaniaspołecznościszkolnej.Regułyrządzącescenążyciaszkolnego
niesąprzytymjednakowewewszystkichplacówkach.Każdaszkoła
możemiećswojąwłasnąkulturęorganizacyjną,określającązasadyfunk-
cjonowania,wyznaczającągranicetego,cowolno,acojestzabronione;
którascala,integruje,stabilizuje,zaspokajapotrzebyjednostek,stwarza
klimatpozwalającynaprzezwyciężaniezagrożeńipoczuciabezpieczeń-
31B.Szacka,Wprowadzeniedosocjologii,Warszawa:OficynaNaukowa2003,s.137-138.
32E.Narkiewicz-Niedbalec,Socjalizacjapoznawczauczącejsięmłodzieży:studiumzza-
kresusocjologiiwiedzyiedukacji,ZielonaGóra:UniwersytetZielonogórski2006,s.21.
33A.Radziewicz-Winnicki,Pedagogika…,op.cit.,s.482;N.Goodman,Wstępdosocjo-
logii,Poznań:ZyskiS-ka1992;K.-J.Tillmann,Teoriesocjalizacji.Społeczność,instytucja,
upodmiotowienie,Warszawa:PWN1996.
23
