Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
ściepersonalizmuikoncepcjiosobyzawarławswoimstudiumJustynaTruskola-
ska8.Większośćopracowańdotyczywyróżnikówzabawy,związanychzwychowa-
niem(np.praceJ.Cieślikowskiego,R.Trześniowskiego,E.Maciejewskiej-Mroczek),
niektóreukazująkonstytutywnecechyzabawywperspektywiepsychologicznej
(D.B.Elkonin)bądźsocjologicznej(B.Sułkowski).
Sąbadaniaodnoszącekategoriegrydotekstuisztuki.Pojęciegryprzybliża
H.G.Gadamer.WswoichrozważaniachnieodchodziznacznieoddefinicjiJ.Hui-
zingi.Pojmujegręjakopraktykępoważną,jakoproces,którypanujenadgrającym.
Jestczymś,wcogrającysięangażujenKogoś,ktodlazażywaniawłasnejwolności
decyzjiunikanaglącychrozstrzygnięćlubzajmujesięmożliwościami,którychtak
naprawdęwcaleniepragnieiktóredlategonieniosąwcaleryzyka,żejewybierze
idokonaprzeztosamoograniczenia,nazywasiężyciowymgraczem.Możnanatej
podstawiepodaćogólnyryscharakteryzujący,jaksięistotagryodzwierciedla
wzachowaniugrającego:wszelkiegraniepoleganabyciugranym.Urokgry,fascy-
nacja,jakąonawywołuje,polegawłaśnienatym,żegrastajesiępanemgrających
[...].Swąpostawęgrającegooddzielaonnajpierwwyraźnieodresztyswegoza-
chowaniaprzezto,żechcegrać.Takżejednakwkwestiigotowościdogrydokonu-
jeonwyboru.Wybieratę,anietamtągrę”9.MówiteżGadamerowyborzegryspo-
śródpozostałychgier,awiążesiętozwyboremprzestrzenizarezerwowanej
wyłączniedlatejgry.Rolawyodrębnieniaiograniczeniajestkluczowa,autorrów-
nieżwtymzakresieprzywołujedefinicjęJ.Huizingi.Mowajesttakżeoprezentacji
wgrzeipoprzezgrę,awistocieobezinteresowności.nGrarzeczywiścieogranicza
siędoprezentowaniasię.Jejsposóbistnieniazatemtoautoprezentacja.Tazaś
stanowiuniwersalnyaspektbytu[...]Autoprezentacjaludzkiejgrypolegawpraw-
2000,49,AkademiaWychowaniaFizycznegowPoznaniu,s.107-118.Autorkazestawia
teoriezabawywedleichistotnychwyróżników-główniespecyficznejdlazabawymoty-
wacji(K.Gross,E.Piasecki,F.Queyrat),którejistotęujawnianonadrodzewyjaśnienia.
PoważniejsząwagęmającechywskazaneprzezHuizingęczyCaillois,główniedobrowol-
ność,działaniepozazwykłymżyciem,bezproduktywność,braknastawienianakorzyść,
brakpowagi-sątowyróżnikinajważniejsze,najczęściejpodkreślane,mowaonich
wdalszejczęściartykułu.Zostałyprzywołaneteżinne:przyjemnośćitworzeniennowej
rzeczywistości”(W.Okoń),specyficznadlazabawymetakomunikacja(G.Bateson),zaba-
wajakopowtórzenieigeneralizacjatego,copozytywnewżyciulubkompensacjaidopeł-
nieniebrakuwalorówżyciawświeciezwyczajnymczyrolakatartycznawobecorganizmu
ipsychiki.Wtejrelacjiwobecjednostkiijejkondycjiwświeciezabawaujawniaswoją
osobliwość,sątozatemwyróżnikiważne,aledośćodległeodistotyzjawiska,sytuowane
wkontekściezdarzenialudycznego.Jeszczemniejsząwagęmaposzukiwaniewzabawie
osobliwościiskrajnychdoznań,koncepcjansymulacyjna”bądźnefektualna”,wskazanaza
M.J.Ellisem,wyrażającasiędążeniemdonajwyższychosiągnięć-cechaspecyficzna,ale
niepowszechna,niekonstytutywnadlazabawyjakotakiej.
8JustynaTruskolaska,Osobaizabawa,WydawnictwoKUL,Lublin2007.Autorkamówi
okonstytutywnychcechachzabawyprzezjejuzgodnieniezfilozoficznieokreślonąteoriąosoby.
9Hans-GeorgGadamer,Prawdaimetoda.Zaryshermeneutykifilozoficznej,przekł.B.Baran,
WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa2004,s.164-165.
