Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2
OBSZARYWIEJSKIEWPOLSCE
IPERSPEKTYWYICHROZWOJU
Terminnobszarwiejski”jestpojęciemwieloznacznym.Możnagożnieinterpre-
towaćwzależnościodrozpatrywanychkryteriów.Zgodniezzasadamiprzyjętymi
przezUnięEuropejską(UE)iOrganizacjęWspółpracyGospodarczejiRozwoju
(OECD-OrganizationforEconomicCo-operationandDevelopment)kryterium
demogracznejestpodstawądowyodrębnianiaobszaruwiejskiego.Kryterium
tymjestgęstośćzaludnienianakm2(zgodniezUE-100os./km2,aOECD-150
os./km2)(GUS,2018a).Wstatystycepolskiej(napodstawiepodziałuterytorial-
negokrajuTERYT)stosujesięjednoznacznekryteriumwynikającezprzebiegu
granicyadministracyjnej:zaobszarywiejskieuznajesięterenypołożonepoza
granicamiadministracyjnymimiast-obszarygminwiejskichorazczęśćwiejską
(leżącąpozamiastem)gminymiejsko-wiejskiej.Wtymznaczeniuobszarywiej-
skiew2016r.zajmowały93,0%powierzchnikrajuibyłyzamieszkiwaneprzez
39,8%ludnościPolski(GUS,2018a).Przyjmującjakokryteriumstrukturęgo-
spodarkiwiejskiej,OECD(2001)wyodrębniatrzykategorieobszarówwiejskich:
(1)obszaryekonomiczniezintegrowane,lokalizowanenajczęściejwokółośrod-
kówmiejskich,rozwijającesiępodwzględemekonomicznymidemogracznym,
(2)pośrednieobszarywiejskiezprzewagąfunkcjirolniczej,słaborozwijające
się,oraz(3)peryferyjneobszarywiejskieomałymirozproszonymzaludnieniu,
wskazująceregresrozwojowy.Wujęciuprzestrzennymobszarywiejskiemoż-
nainterpretowaćjakojednostkiosadnicze(wieś,osiedlewiejskie,miejscowość,
kolonia),atakżejakogospodarstworolne(rozłóggruntów,siedliskoczyobręb
ewidencyjny)(BielskaiLeń(red.),2015).Zarównoformyterenówzabudowa-
nychwsi,jakitypyrozłogówpowstawałyprzezstulecia.Wkolejnychokresach
historycznychwsiezakładanebyływedługżnych,ściśleokreślonychreguł
(Wieczorkiewicz,1996):
-wsiezokresuprzedfeudalnego(dopołowyXwieku):okolnica,okrągła,
-wsiezokresufeudalnego(przedXIIIwiekiem),zakładanenaprawiepolskim
iopartenawzorachsłowiańskich:owalnica,przydrożnica,wielodrożnica,wi-
dlica,
-wsiezokresufeudalnejmonarchiistanowej(odXIIIdoXVwieku)pochodzące
zkolonizacjinaprawieniemieckim:łańcuchówka,wieśsznurowa,rzędówka,
10