Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
1.Wielofunkcyjnarolainformacji
różnie:bezpośrednio,przezjejodniesieniedozamierzonejzmiany,wpostaci
zalecenia,instrukcji,ostrzeżeniaitp.,takjaktomamiejscewprocesachkierowa-
nia,lubpośrednio–przezjejodniesieniedostanurzeczybędącegoprzedmio-
tempoznawaniaczyopisu,cowiążesięzpodnoszeniempoziomuwiedzyitwo-
rzeniempodstawdoracjonalnegodziałania.Informacjamawięczwiązek
zkomunikacją,którąmożnatraktowaćjakoszczególnyprzypadekinformowa-
nia,zorientowanegonawywołanieokreślonejzmiany”17.
Oryginalnewydajesięspostrzeżeniedającesięsformułowaćnapodstawie
chronologicznychstudiównadpróbamizdefiniowaniapojęcia„informacja”.
Prekursorzyitwórcypodstawtakichdyscyplin,jakteoriainformacji,cybernety-
kaczyinfologiaorazbadańnadsektoreminformacyjnym,społeczeństwemin-
formacyjnymczygospodarkąopartąnawiedzyznaczniechętniejpodejmowali
próbydefinicyjne.Natomiastichnastępcyczynilitorzadziej,częstorezygnując
wogóleztakichwysiłków.Jestzapewnekilkapowodówtakiegostanurzeczy.
Popierwsze,zmieniłosiępodejściedojęzykanauki.Dolatsiedemdziesiątych
XXw.istniałniepisanyobowiązekdefiniowaniapodstawowychużywanych
pojęć.„Demokratyzacja”przestrzeniinformacyjnejzredukowałatopodejście.
Językstałsiębardziejpotocznyiintuicyjny.Podrugie,rozwójnaukiukazałna-
rastającetrudnościwznajdowaniupoprawnychdefinicjitw.kategorii(pojęć)
podstawowych.Abyuniknąćpojawiającychsięproblemów,częściejrezygnuje
sięzwyjaśnianiaidefinicji.Potrzecie,bardzoszybkiiwielopłaszczyznowyoraz
wieloźródłowyrozwójwspółczesnejnaukiuświadomiłbadaczomtrudności
wtworzeniudefinicjipojęćelementarnych.Ichwielowymiarowośćmożebyć
przyczynąnawetzupełnejniemożnościtworzeniadefinicji,bezzbytniego
upraszczaniaopisudefiniowanegoobiektu(fenomenu).Ponadto,poczwarte,
wewspółczesnejnaucepojawiłasięmodana„oryginalność”,azatemnatwo-
rzeniewłasnychpojęć.Niesprzyjatopracomnadwspólnymjęzykiemjakiejkol-
wiekdyscypliny.Reasumując,byćmożenaobecnymetapierozwojunauk,
wktórychwykorzystujesiępojęcie„informacji”precyzyjnajegodefinicjanie
jestjeszczepotrzebna?!
Problemydefinicyjne(pojęciowe)występująnawetwsłownikachjęzyko-
wychczyencyklopediach.WbardzopopularnymMałymsłownikujęzykapolskie-
goznajdujemynastępującąformułę:„informacja–powiadomienieoczym,za-
komunikowanieczego,wiadomość,pouczenie”18.Innysłownikwprowadza
kilkapojęćwtymzakresie.Popierwsze,informacjato„powiadomienieoczym,
zakomunikowanieczego,wiadomość,pouczenie”.Podrugie,to„powiadomie-
niespołeczeństwalubokreślonychzbiorowościwsposóbzobiektywizowany,
systematycznyikonkretnyzapomocąśrodkówmasowegoprzekazuobieżą-
cychlubprognozowanychwydarzeniachmającychistotneznaczeniepolitycz-
ne,naukowe,gospodarcze,kulturalneitp.lubwzbudzającychszczególnezain-
17
18
C.Berman,op.cit.,s.428.
S.Skorupka,H.Auderska,Z.Łempicka(red.),Małysłownikjęzykapolskiego,PWN,Warszawa
1969,s.235.
