Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GPUowolęwspółpracyzorganamibezpieczeństwa.Skala
zadeklarowanejwspółpracyokazałasięjednakniewystarczająca,
wzwiązkuztymwładzeprzystąpiłydoostatecznegodemontażu
strukturKościołakatolickiegonaterenieZSRS56.
NatereniesowieckiejRosjilosyKościołakatolickiegowszczególny
sposóbsplotłysięzlosamiPolaków,którzyprzecieżprzed1917roku
stanowiliprzytłaczającąwiększośćrzymskichkatolikównaterenie
CesarstwaRosyjskiego,atakżeznaczącączęśćhierarchiiduchownej
(przykłademniechbędzietuabpCieplak).
Wczasiewojnypolsko-bolszewickiej,któratoczyłasięwlatach
1918–1921,azwłaszczapodczasnieudanejofensywynaWarszawę
latem1920roku,ArmiaCzerwonaoperowałanaterenie
IIRzeczypospolitej.Należyjednakpamiętać,żeczasjejpobytu
nawiększejczęścipolskiegoterytoriumnieprzekroczyłkilkutygodni,
trudnojestwięcmówićozainstalowaniunp.komunistycznej
administracji.Uwagabolszewickichfunkcjonariuszyskupiałasię
najczęściejgłównienaprowadzeniudziałańwojennych.Nieudało
misięwyjaśnićkwestiiewentualnychprześladowańreligijnych
wtrakcieagresjisowieckiejnaPolskęw1920rokuiichzakresu,
brakujebowiemcałościowychopracowańbolszewickiejpolityki
okupacyjnejwciągutychkilkutygodni,istniejącezaśprace
cząstkowe57dowodzą,żemasowodochodziłodorabunkówiczynów
świętokradczych,alemorderstwduchownychraczejniebyło,choć
zpewnościązdarzałysięaresztowaniaikierowaniepodichadresem
gróźb.Natematsytuacjiterytoriówopanowanychdłużejprzezwładzę
sowiecką(np.BiałorusiiLitwyWileńskiejw1918roku)znajdujemy
doniesieniamówiąceoprześladowaniachludnościpolskiej
ikatolickiej,głównieszlachtyiziemiaństwa,przyczymtrudnojest
jednoznaczniepowiedzieć,czygłównąrolęodgrywałytukwestie
społeczne,narodoweczyreligijne58.
Nicwięcdziwnego,żekatolicywszczególnysposóbucierpieli
podczasprześladowańPolakówwlatachtrzydziestychXXwieku.
Apogeumtychrepresjiprzypadłonaczastzw.operacjipolskiej
NKWDilikwidacjidwupolskichrejonówpołożonychwówczas
naBiałorusiinaUkrainie–Marchlewszczyzny
iDzierżyńszczyzny59.Rejonytewpierwotnymzałożeniumiałybyć
kuźniąkomunistycznychkadrdlapolskiejrepublikisowieckiej,Polacy
okazalisięjednakodporninareedukację.Uznającichlojalność
zawątpliwą,aparatrepresjiprzystąpiłdolikwidacjiludności
zamieszkującejobaregiony.WedługdokumentówNKWDtylko
