Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Góralski,Kościelneprawomałżeńskie,Warszawa2006
ISBN83-7072-391-8,©byWydawnictwoUniwersytetuKardynałaStefanaWyszyńskiegowWarszawie2006
WstępdowydaniaII
13
rozwojuprawakanonicznego(XII-XIVwiek)systemtenstałsiępod-
stawąpóźniejszegoprawamałżeńskiegonawielestuleci.
DopierowXVIwieku,podwpływemprotestantyzmu,poszczególne
państwaeuropejskiezaczynająsobierewindykowaćutraconekompe-
tencjenadmałżeństwem,niezawszejużliczącsięwewłasnychusta-
wodawstwachznormamiprawakanonicznego.„Monopol”Kościoła
wstosunkudomałżeństwawygasastopniowo,wmiaręposuwaniasię
procesustopniowegoodzyskiwaniaprzezwładzęświeckąwłasnych
uprawnień.Wpierwszymokresietegoprocesuniekwestionowano
wprostutrwalonejjużmocnozasadyjurysdykcjiKościołanadmał-
żeństwem,leczsystemkanonistycznyjedynieuzupełnianoprzepisami
zmierzającymidozachowaniaiochronyokreślonychinteresówpo-
rządkuspołecznego,któreprawokanonicznepozostawiłobezodpo-
wiedniegozabezpieczenia(np.dopuszczaniedozawieraniamałżeń-
stwamałoletnichczyuznawaniezwiązkówzawieranychtajnie,awięc
bezzastosowaniaokreślonejformy,czemuusiłowałzapobiecdopiero
SobórTrydencki[1545-1563]).Natomiastwokresiewzrostuabsolu-
tystycznychuprawnieńosóbpanującychwobecwłasnychobywateli
wposzczególnychkrajachorazrozwojudoktryntzw.jurysdykcjonal-
nychświeckieustawodawstwomałżeńskiewypierałojużdefinitywnie
zobszarumałżeńskiegojurysdykcjękościelną.
Wmyślzałożeńwspomnianychdoktrynnależałoodróżnićkon-
traktisakrament.Tenpierwszy,jakoaktludzki,znanyjużprawuna-
turalnemu,awięcprzedpodniesieniemmałżeństwaprzezChrystusa
dorangisakramentu,miałbyćprzedmiotemwyłącznejkompetencji
władzyświeckiejipowinienbyćregulowanyprzezprawoświeckie.
Natomiastsakrament,jakorzeczywistośćduchowa,miałbyćzkolei
przedmiotemwyłącznejkompetencjiKościoła.Ponieważjednakkon-
traktisakramentsązesobąściślepowiązane,dopaństwanależy–inie
ograniczatowolnościKościoła–stanowienieprzeszkód,udzielanie
odnichdyspensorazorzekaniewsprawachważnościzwiązków
małżeńskich.Tegorodzajuwładza,motywowano,mazaprzedmiot
wyłączniewymiarkontraktualnymałżeństwa,inatakiejdrodzenie
dochodzidostanowczegouwarunkowaniaprzezpaństwosamegoist-
nieniaiważnościsakramentu.
