Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WtrakciezajmowaniaposzczególnychterenówKaukazuprzezRo-
sjan,lokalnaludnośćpróbowałaprzeciwstawićsięnajeźdźcom.Naj-
większewystąpieniaantycarskiemiałymiejscewlatach1817-1864na
KaukaziePółnocnym.Byłytowystąpieniaspołecznościczerkieskiej
wpółnocno-zachodniejczęściKaukazuorazmieszkańcówKaukazu
północno-wschodniego,przedewszystkimzobszarówCzeczenii
iDagestanu,skierowaneprzeciwkoumocnieniuwładzycarskiejnad
tymiziemiami.
JakopierwszewybuchłopowstanieludnościKaukazupółnocno-
wschodniegoprzeciwkowładzyrosyjskiejw1817r.Wynikałoono
zdążeńwładzrosyjskichdościślejszegopodporządkowaniaCzecze-
niiswojejkontroli,m.in.wwynikuakcjiosiedlaniaKozakówichło-
pówrosyjskichnanizinnychterenachCzeczeniiorazwypierania
miejscowejludnościnaobszarygórzyste.Antycarskiepowstaniegó-
raliwCzeczeniiiDagestanienabrałoszerszegozasięguw1834r.,
gdyjegoprzywódcązostałSzamil,którypodporządkowałswojejwła-
dzyznacznączęśćCzeczeniiiDagestanu.
Jednaknieudałomusięnakłonićdowspólnejwalkiprzeciwko
władzyrosyjskiejludnościczerkieskiejzKaukazupółnocno-
zachodniego,którarównieżpoprzejęciuwładzyprzezImperiumca-
równadtymobszarem,powygranejwojniezTurcjąw1829r.,pró-
bowałasięprzeciwstawićrządomrosyjskim.Wynikałotom.in.znie-
chęciludnościczerkieskiej–wyznawcówsunnizmu–doprojektu
Szamila,zakładającegostworzeniesufickiego,teokratyczno-wojsko-
wegopaństwanacałymKaukaziePółnocnym.
PowstanieSzamilatrwałodo1859r.,kiedywojskarosyjskiestłu-
miłytowystąpienie.Następniewładzecarskiedokonałykrwawejpa-
cyfikacjiwystąpieniaCzerkiesównaKaukaziepółnocno-zachodnim
wokresieodpoczątkumaja1861r.domaja1864r.Pozakończeniu
buntówantycarskichnaKaukaziePółnocnymokoło1200000przed-
stawicieliludnościmuzułmańskiejzarównozKaukazuPółnocnego,
jakiKaukazuPołudniowegozmuszonodoemigracjizRosjidoTur-
cji.DziałaniatespowodowałyumocnieniewładzycarskiejnadKau-
kazem.
ZkoleiuschyłkuXIXw.doszłodowzrostuznaczeniagospodar-
czegopołudniowo–wschodniejczęściKaukazu.Rosnącezapotrzebo-
waniepaństwwysokouprzemysłowionychnaropęnaftowąspowo-
dowałogwałtownywzrostwydobyciategosurowcamineralnegona
10
