Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.5.Monopol
Rozwojowiteoriikonkurencjidoskonałejtowarzy-
szyłozainteresowaniekwestiamimonopolu.Porazpierwszy
zostałyonepodjęteprzezklasykówJohnaStuartaMilla
iAdamaSmitha.Tenostatnikonkurencjęutożsamiałze
współzawodnictwem,anieliczbąsprzedawcównarynku,
ipodobniepatrzyłteżnamonopol.AdamSmithwiązałza-
gadnieniemonopoluzograniczonymimożliwościamiprze-
mieszczaniazasobówmiędzyzyskownymibranżami,niezaś
zfaktemwystępowaniatylkojednegosprzedawcynarynku.
Warunkiemistnieniamonopoluwtymujęciubyłastałapodaż
Monopolwedług
określonegotowaru,gdyżstałośćtapozwalała,zdaniemau-
AdamaSmitha
torakoncepcji,producentowinakontrolowaniepodaży.Cena
monopolowatowedługAdamaSmithacenamożliwienaj-
wyższa,jakiejmożnazażądaćodnabywców.Jeszczewięcej
uwagimonopolompoświęciłJohnStuartMill,wyodrębniając
takzwanemonopolenaturalne.
Zatwórcęteorii„czystego”monopoluuważasięprzywo-
Teoria
łanegojużAntoine’aAugustinaCournota.Monopol„czysty”
„czystego”
tojakobyodwrotnośćwolnejkonkurencjiprzedsiębiorstwo
monopolu
jestjedynymdostawcąnadanymrynku.Wątekmonopolu
naturalnego,podjętyprzezJohnaStuartaMilla,wypływa
równieżwpracySamuelaBaileyaACriticalDissertationon
theNature,Measures,andCausesofValue(1825).Monopol
naturalnytomonopolwynikającyzwłasnościrynku.Poza
nimSamuelBaileywymieniamonopole,któreistnieją,gdy
przedsiębiorstwomożeprodukowaćwięcejalbosterować
ceną.
Wzrostzainteresowaniateoriąmonopoluwiążesiętakże
zrewolucjąprzemysłowąipowstawaniemwpołowieXIX
wiekuprzedsięwzięćużytecznościpublicznej(naprzykład
kolejżelazna).Wówczasekonomiściprowadzilidysputyna
tematwładzy,jakądysponująokreśloneinstytucjewusta-
laniucenzadostępnośćdowspomnianychprzedsięwzięć
(dziśpowiedzielibyśmy„dóbrpublicznych”).Modelmono-
poluznajdziemyrównieżwprzywołanejjużpracyAlfreda
MarshallaZasadyekonomii,wktórejautorzaprezentował
Monopol
matematycznymodelmonopoluiwprowadziłrozróżnienie
absolutny
namonopolabsolutnyimonopolwarunkowy.Źródłem
imonopol
monopoluwarunkowegonaprzykładkorzyściskaliczy
warunkowy
25