Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EdwardKasperski,Upodstawkomparatystyki
47
czo-interpretacyjnego.Dyskurstengenerujewobrębiekomparatystyki
odrębne,samodzielnezdarzeniatekstoweodnoszącesiędowierszaMona
Liza,portretuLeonardadaVinciorazrelacjimiędzywierszemasłynnym
portretem.Komparatysta,inaczejniżliteraturoznawca,niezadowalasię
analiząwiersza.Wyznaczanatomiastpole,wktórymuczestniczywielehe-
terogenicznychelementów.Wierszjesttylkojednymznich.Jeślizważyć,że
wierszHerbertafunkcjonujeprymarniewliterackim,otwartymporządku
słowaiwypowiedzipoetyckich28,azkoleiobrazLeonardawotwartym,
malarskimporządkusztukiportretowaniaikulturyplastycznej,tozbiór
dyskursówbadawczo-interpretacyjnychkształtuje,bytakrzec,swoistypo-
rządekrzeczywistościkomparatystycznej.Rzeczywistośćowa,zauważmy,
niedajesięutożsamićbytowoanizporządkiempoetyckim(literackim),
anitymbardziejzporządkiemmalarskim.Tworzyonanatomiastodręb-
nądziedzinę,spokrewnionązdyskursaminaukowymiiinterpretacyjnymi,
konstytuowanąprzezfunkcjępoznawczą,penetrującądynamiczną,stają-
cąsię,otwartąprzestrzeńintertekstowąiintersemiotyczną,ukształtowaną
przezrelacjęwiersz–obraz,współczesnypoeta–legendarny,renesansowy
malarzisztukmistrzwłoski.DynamizujetęprzestrzeństosunekHerberta
doobrazuMonaLizaorazkomparatystycznainterpretacjategostosunku.
Prezentowanymodel,wolnomiećnadzieję,pozwalarozjaśnićnaturę
dyskursukomparatystycznego.Otóżobaprzywołaneporządki–poetycki
imalarski–różniąsiętworzywem,środkami,uformowaniem,funkcjami.
Każdyznichjestregulowanyprzezodrębnekonwencjeilicencje,czyto,jak
wwierszuHerberta,poetyckie,czyto,jakuLeonarda,plastyczne.Pozosta-
jąonetedywewłasnychgranicachdopewnegostopniasamodzielne.Zacho-
wująsamodzielnośćmimosynchronicznego,interpretacyjnegopowiązania
zesobą,historycznegooddziaływanianasiebieiprzenikaniasię.Pozostają
jednocześniewzględemsiebieróżne,inne.Żadenznichniedajesięcałko-
wiciesprowadzićdodrugiegoiroztopićwnimbezreszty.Tojednaktylko
częśćprawdy.Otóżdyskurskomparatystycznyjestwstosunkudowiersza
iobrazurealnościąoddziałującąaktywnienaichpostrzeganie.Iwtym
właśnieznaczeniukomparatystyka,którazwiązkitegorodzajuaktualizu-
je,interpretujekonstytuujeieksponuje,jestdziałalnościąantyredukcyjną
ikulturotwórczą.Aktyzestawiania,konfrontacjiiporównańmajązatem
wprzestrzeniliterackiejikulturowejdospełnieniaokreślonąmisjękul-
turową,nietylkopoznawczą.Przenosząwydarzeniaistosunkihistorycz-
newsynchronię,albowiemobawspomnianezjawiska–wierszHerberta
iwcześniejszychronologicznieokilkasetlatportretLeonarda–funkcjo-
28Jesttookreśleniejedyniewzględne.WierszHerbertajakoekfrazajestwistocie
rzeczyutworemDbicentrycznym”,równocześnieautonomicznymiheteronomicznym,wy-
chylonymkuobrazowiLeonarda.
