Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TytułIV.Czynnościprawne
Art.56
TYTUŁIV
Czynnościprawne
DZIAŁI
Przepisyogólne
Art.56.[Skutkiczynnościcywilnoprawnej]
Czynnośćprawnawywołujenietylkoskutkiwniejwyrażone,leczrównieżte,którewynikajązustawy,
zzasadwspółżyciaspołecznegoizustalonychzwyczajów.
BeataJ.Kowalczyk
1.Przepisart.56wskazujeczynnikikształtująceskutkiczynnościprawnej,tj.czynnikikształtującetreśćsto-
sunkucywilnoprawnego,którymisąprzedewszystkimoświadczeniewoliosobydokonującejczynności
prawnej,aponadtoustawy,zasadywspółżyciaspołecznegoiustalonezwyczajeUstawodawca,wskazując
źródłaskutkówczynnościprawnej,określiłichwzajemnąhierarchię,zgodniezktórąnadrzędneznaczenie
mająskutkikształtowaneprzeznormyprawnewyrażonewobowiązującychprzepisach(awszczególno-
ściwbezwzględnieobowiązującychprzepisachprawacywilnegomaterialnego).Wdalszejkolejnościbie-
rzesiępoduwagęskutkiwynikającezzasadwspółżyciaspołecznegoizustalonychzwyczajów
975
.Pojęcie
oświadczeniawoli(por.komentarzdoart.60)odnosisięwyłączniedoznaków,którychznaczenie(treści
myśloweznimizwiązane)wyznaczaichkonsekwencjeprawne.Przyczymniewszystkieskutkiczynności
prawnejmusząbyćobjęteświadomościąorazzamiaremstronydokonującejczynnościprawnej
976
.Ponadto
art.56wyrażaprywatnoprawnązasadęautonomiiwoli
977
.Czynnośćprawnajestzkoleijedynyminstru-
mentemsłużącymdobezpośredniejrealizacjizasadyautonomiiwoli,ponieważżadnainnainstytucja
prawacywilnegonieumożliwiapodmiotomprawakształtowaniawedługichwoliwiążącychichstosun-
kówcywilnoprawnych
978
.Przezczynnośćprawnąnależyrozumiećzgodniezregułamiprawaconajmniej
jednooświadczeniewolizmierzającedopowstania,zmianylubumorzeniastosunkuprawnego
979
.Oczyn-
nościprawnejmożnamówićjedyniewodniesieniudostosunkówcywilnoprawnychopartychnazasadzie
równorzędnościstronidokonywanychprzezpodmiotprawacywilnego
980
.Komentowanyprzepisznajduje
zastosowaniedowszelkichczynnościprawnych,zarównojednostronnych,jakiumówczyuchwał
981
.
2.Przezterminnustawa”użytywart.56należyrozumiećwszelkiepowszechnieobowiązującenormyprawne
wyznaczającetreśćstosunkówcywilnoprawnych,awięcnormyimperatywneidyspozytywne(tzw.normy
merytoryczne),anieregułykonstruującetreśćczynnościprawnych
982
.Pojęciategonienależyinterpretować
975
R.Flejszar,Czynnościprawneaczynnościprocesowe[w:]Experientiadocet.KsięgajubileuszowaofiarowanaPaniProfesorElżbiecie
Traple,red.P.Kostański,P.Podrecki,T.Targosz,Warszawa2017,częśćV,pkt2.
976
WuzasadnieniuuchwałySNz22.10.1970r.,IIICZP64/70,OSNC1971/5,poz.77,sądstwierdził,żenAutonomiawolistronniesięga
takdaleko,abywkażdymwypadkumogłyoneograniczyćskutkiczynnościprawnejwyłączniedoskutkówzamierzonych,niektóre
bowiemskutki,wynikająceprzedewszystkimzbezwzględnieobowiązującychprzepisówustawylubzasadwspółżyciaspołecznego,
muszą-wwynikudokonaniaczynnościprawnej-takżenastąpićobokskutkówprzezstronyzamierzonych”.
977
A.Doliwa,Funkcjezasadwspółżyciaspołecznegowprawiecywilnym,Legalis2021,rozdz.1§5pktIIA.Możliwośćdokonywania
czynnościprawnychudzielonapodmiotomprawaniestanowiarbitralnegoiformalnegoaktuustawodawcy,alejestwpisanawna-
turęrelacjiprawnychprawaprywatnegoodzwierciedlającychszerokorozumianąigwarantowanąkonstytucyjniewolnośćjednostki
określonąwart.30i31KonstytucjiRP.
978
Z.Radwański,K.Mularski,Zagadnieniaogólneczynnościprawnych[w:]SystemPrawaPrywatnego,t.2,Prawocywilne-częśćogólna,
red.A.Olejniczak,Z.Radwański,2019,s.14iliteraturatampowołana.
979
W.Rozwadowski,Sporywokółdefinicjiczynnościprawnejwpolskimprawiecywilnym,PiP2014/9,s.65,iobszernaliteraturatam
powołana.Brakoświadczeniawolipowoduje,żemamydoczynieniaztzw.czynnościąprawnąnieistniejącą(negotiumnonexistens).
980
Porozumieniezawieranepomiędzywewnętrznymijednostkamiorganizacyjnymiurzęduniejestczynnościąprawną.Por.wyrok
NSAz7.09.2005r.,IIGSK116/05,LEXnr179655.
981
M.Zięba,Uchwałyzarządówiradnadzorczychspółekkapitałowych.GlosadouchwałySNz18.09.2013r.,IIICZP13/13,nGlosa”2014/4,
s.35in.orazpowołanatamliteraturaiorzecznictwo.
982
M.Piotrowski,Rolaustawywśródwyznacznikówtreścistosunkówcywilnoprawnych,PiP1989/12,s.83-90.
BeataJ.Kowalczyk
141
