Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zabójstwowdziejachludzkości
33
Wspołeczeństwiepatriarchalnymkobietaniepodporządkowanaojculub
mężowibyłaźródłemniepokojuistrachu.Byćmożemieszkańcywsiimieszcza-
niepodejrzewalioczarywdowyistarepannygłówniedlatego,żebyłystare
ibiedne,atakżeniezamężne,ichstatusspołeczno-ekonomicznybyłniski,nie
miałyoparciawrodzinie.Ztychpowodówłatwostawałysiękozłamiofiarnymi,
obwinianymizawszelkiechorobyspołeczeństwa.Niewielkiodsetekczarownic
byłsądzonyoprzestępstwatakiejakkradzież.Tym,któresądzono,stawiano
następującezarzuty:nieuczęszczaniedokościoła,naruszanieodpoczynkunie-
dzielnego,przeklinanie,rozpusta,prostytucja,aborcjaicudzołóstwoorazzbrod-
nienajcięższe–przeciwkoprawuboskiemu.Młotnaczarownicestałsięprze-
kleństwemtysięcynieszczęśliwychkobiet,wyznającychnamękachswe
stosunkicielesnezdiabłami.Rozfanatyzowaniekatówiichhisterycznychofiar
dochodziłodoszczytuniedorzecznościiokrucieństwa,zagłuszającgłosludzkie-
gomiłosierdzia(Leśniak1998,s.168).
ZaprzestaniepolowańnaczarownicedatujesięmniejwięcejnawiekXVIII.
WPolscew1776uchwalonaprzezsejmkonstytucjazniosłacałkowiciemęki,
jakikaręśmierciwprocesachoczary.WXIXwiekuwPolscemiałymiejsce
procesyoczary:wAnnopolu1809,wCeynowie1836,wDziurkowie1872,
wKrakowie1879(Bilikiewicz,Gallus1962;Kracik,Rożek1986).Jeszcze
w1926rokuwjednejzpodwarszawskichmiejscowościtłumchciałzamordować
rzekomączarownicęzadoprowadzeniedociężkiejchorobysąsiada.Naszczęście
byłytojużostatnieakordyponuregozjawiska(Baschwitz1963,s.431-432).
HipotezaideowaMalleusMaleficarumstanowiłalegalneuzasadnieniepro-
wadzeniaprocesówkarnychprzeciwkoczarownicom.Myśltakapojawiasię
jeszczewewczesnychpracachkryminologicznych,alesątojużnieliczneiod-
osobnionepoglądy,przeważastanowiskowysokiegostatusumoralnegokobiety.
TeoriętęwcześniejkrytykowałE.vandeMarker(1875i1876),odrzucającjed-
nocześniepogląd,iżistniejąróżnicewprzyczynachpopełnianiaprzestępstw
wśródmężczyznikobiet.Kobiety,jegozdaniem,popełniająmniejprzestępstw,
ponieważmająmniejpokusimożliwościpopełnieniaczynówzabronionych.
Jeśliuzyskająonemożliwościtakie,jakiemająmężczyźni,zrównasięliczba
kobietimężczyznpopełniającychprzestępstwa.
KatalogprzestępstwpopełnianychprzezkobietywwiekuXVI-XVIIIjeszcze
długobędziepodobny,przypisujeimsiękradzieże,czarostwo,trucicielstwo,
niektóreznich,jakznanatrucicielkazNeapoluTofana,miałyotrućjakobykil-
kasetosób.
