Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Administracjawyborcza
z20marca1950r.oterenowychorganachjednolitejwładzypaństwowej94.Późniejsze
roszadypersonalnewiązałysięjużtylkozbieżącąpolitykąidotyczyływymianyradnych,
alewgroniewłasnychkandydatów.Wefekciew1952r.KomitetDzielnicowyPZPR
Warszawa-Mokotówwprostinformował,żesprawujepolitycznekierownictwonadradą
dzielnicową,dziękiczemuosiągnęłaonauwłaściwąsprawnośćorganizacyjną”95.Należy
zatemodpowiedziećnapytanie,jakowasprawnośćwyglądaławsprawachdotyczących
wyborówdoSejmuPRL,tzn.jakąrolęformalniepowinnapełnićadministracjawybor-
cza,ajakąpełniławrzeczywistości.
Wceluprzedstawieniadziałalnościorganówwładzypaństwowejiadministracjipań-
stwowejwkampaniiwyborczejdoSejmuPRLIkadencjitrzebacofnąćsiędowspomnia-
nejustawyz20marca1950r.Otóżnajejmocyzniesionoorganywykonawczesamorządu
terytorialnego(prezydentów,burmistrzów,wójtów)orazorganyadministracjirządowej
pierwszejidrugiejinstancji(wojewodówistarostów).Ichrolęprzejęłyprezydiaradna-
rodowychjakoinstancjewykonawczo-zarządzające.Zjednejstronypodporządkowano
jeradomnarodowym,zdrugiejzaśpełniłyfunkcjęorganówadministracjipaństwowej96.
Tenswoistydualizmspowodował,żeradynarodowe,jakoureprezentacje”społeczności
lokalnych(aczkolwiekwtymczasieniepochodziłyzwyborów),stałysiębezwolnym
narzędziemswoichprezydiów,którewpropagandzieuwiarygodniałichrzekomoprzed-
stawicielskicharakter.NaprzykładwbardzoobszernychprotokołachzVsesjiWRN
wBydgoszczy(28-29.08.1952)iVIsesji(2-3.12.1952)trudnoznaleźćjakiekolwiek
informacjenatematroliradnarodowychwkampaniiwyborczejiwyborach97.Oczywi-
ście,poprzezrealizacjęzałożeńustawowych,pośredniowspieraływybory.Dotyczyłoto
przedewszystkimnadzorunadściągalnościąświadczeńrzeczowych,któremiałypopra-
wićwokresiewyborczymtrudnąsytuacjęaprowizacyjną.Pojawiającesięwpropagan-
dzieczydokumentachsformułowanieuradynarodowe”wkontekściewyborczymbyło
94Dz.U.1950,nr14,poz.130.Ustawaweszławżycie13kwietniaiobowiązywałado29stycznia1958r.
Zastąpiłająnowaustawaoradachnarodowychz25stycznia1958r.-Dz.U.1958,nr5,poz.16.
95AAN,KCPZPR,237/VII-2333,AnalizapracyDzielnicowejRadyNarodowejWarszawa-Mo-
kotówwświetlepomocyikierownictwazestronyKDPZPRś,s.113.1stycznia1952r.wszyst-
kieWojewódzkieRadyNarodoweliczyły1948członków,wtym441zZSL(4przewodniczących
i9wiceprzewodniczących).30wrześniategożrokuprzyniezmienionejogólnejliczbieradnychZSL
utraciło82radnych(1przewodniczącegoi1wiceprzewodniczącego).WanalogicznymokresiePo-
wiatoweRadyNarodoweliczyły14234radnych,aliczbaczłonkówZSLzmniejszyłasięz3810do
3576.1styczniawprezydiachPRNludowcymieli33przewodniczących,19wiceprzewodniczących
i96sekretarzy,zaś30wrześniaodpowiednio:30,24i89.MinimalneroszadynastąpiływGminnych
RadachNarodowych,gdzieliczbaprzewodniczącychspadłaz450do434-szczegółowyrozkład
zob.:FundacjaRozwoju.ZakładHistoriiRuchuLudowego(ZHRL),88,OcenapracyZSLwRadach
Narodowychw1952r.,s.155-170.
96Wukładziewertykalnymradynarodoweszczeblaniższegopodlegałyradomhierarchiczniewyższym.
97APB,PWRN,WydziałOrganizacyjno-Prawny,2077i2078.
45
