Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Językowaprojekcjaemocjiwwypowiedziachdzieci...
danejkategoriidecydujątakieelementyjak:wiedzaużytkownikajęzyka,
jegodoświadczenia,poglądy,przekonaniaorazsądywartościujące,któ-
rewspółtworzątw.flramęholistyczną”.Jednąznajbardziejznanychod-
mianramyholistycznejjestflkognitywnymodelidealizacyjny”zapropo-
nowanyprzezG.Lakofa[1987].
R.Langacker[1988]posługujesięwswoichrozważaniachtw.flmo-
delemsieciowym”.Zgodniezestanowiskiembadaczawiększośćkate-
goriipojęciowychposiadaskomplikowanyukładwęzłówiichpołączeń,
którewwymiarzepionowym–wokółpoziomupodstawowego–ulega-
jąuszczegółowieniu,zaśwwynikurozszerzeńmetaforycznychimeto-
nimicznychposzczególnestrukturymogązostaćwzbogaconeodługie
łańcuchysemantycznychpowiązań.Sposóbfunkcjonowaniaflsieciowej
teoriiznaczenia”pokazujeautornaprzykładzieang.run‘biec’.Wynikiem
takiegoprocesuflpojedynczakategoriamożesięzatemprzemienićwcałą
siećkategoriiradialnych”[E.Tabakowska1995,s.50].Modelsieciowyob-
razujezjawiskoflnieostrościpojęć”,wyjaśniakreatywnośćjęzyka–umoż-
liwiabowiemprzesunięciaznaczenioweitworzenienowychznaczeń
rozwijanychwsieci,ułatwiatakżerozróżnianiemiędzypolisemiąihomo-
nimią[por.R.Grzegorczykowa2001,s.80–86].
Jakistatusmająkategoriepojęciowe?Czykategoriesąnaturalnym
czysztucznymsposobemuogólnianiarzeczywistości?Odpowiedzinate
pytaniasąróżne,np.M.Marodypisze:fl[ł]nieodkrywamysposobów,
najakiezdarzeniaiobiektysąpogrupowane,leczwynajdujemysposoby
ichgrupowania”[M.Marody1981,s.29],zaśR.D.Bramwellniecoostroż-
niejformułujemyśl,twierdząc,iżtoflnaturadoradzanam,alenienarzuca
niczegowkwestiiklasyfikowania”[R.D.Bramwell1981,s.376,za:J.Mać-
kiewicz1999a,s.49].Wydajesię,żekategoriesąnaturalnewtymsensie,
iżsamaprzyrodawsposóbregularnydostarczanampewnychcechzja-
wisk;sztucznośćkategoriiwynikazaśzfaktu,iżostateczniesąonetwo-
rzoneprzezludzizgodniezichpotrzebamiizainteresowaniami[J.Mać-
kiewicz1999a,s.49].
30Konstruowaniepojęć.DlaR.Langackeraflznaczeniewyrażeniajest
nietylkozbioremtreścipoznawczych,składasięnanierównieżobrazo-
waniekonwencjonalne,tw.sposóbujmowaniatreścipoznawczychdo-
starczanychprzezprzywoływanądomenę”18[R.Langacker1995,s.18].
18
flDomenakognitywnaodpowiadatemu,coinninazywająramąlubidealizacyjnym
modelemkognitywnym.Wiążesięonaztakimipojęciamijak»skrypty«,»modelpo-
toczny«czyteż»schemat«.Domenakognitywnajestrodzajemdoświadczenia,pro-
stympojęciem,pojęciemzłożonym,całymzłożonymsystememwiedzy,czasemdo-
świadczeniemzmysłowym”[R.Langacker1995,s.18].flDomenajestczęściąwiedzy