Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Zagadnieniateoretyczno-metodologiczne
oideologicznymobliczunadawcynapodstawiefrekwencjiwyrazówwystępują-
cychwjegotekściewcharakterzensymbolipolitycznych”
.Chodzituowyrazy
takiejakwolność,demokracja,socjalizmitp.Ogółem416nsymbolipolitycznych”
tegotypuuwzględnionowbadaniach,wktórychjakomateriałuużytoblisko
20tysięcyprasowychartykułówodredakcyjnych(Lasswell1941:456—462;
Laswelliin.1942).Obecnietakaanalizabyłabyrobionazapomocąkomputera,
ale30lattemunawetwbogatymInstytucieHooveraówczesnaelektroniczna
technikaobliczeniowajeszczenatoniepozwalała.
Wybrane(jakorelewantnedladanegoproblemu)wyrazysłużąjakojednostki
wbadaniachosobowościnadawcy4lubwręczwbadaniachpsychiatrycznych5.
Słabościąwyrazujakojednostkianalizyjestjegowieloznacznośćorazmoż-
liwośćjegoużyciaalboprzenośnego,alboironicznego,albozmodyfikowanego
zapomocądodatkowegookreślenia.Odnosisiętozwłaszczadowyrazu,który
zostałzprzekazuwyizolowany.Faktycznąfunkcjęiwartość,jakiedanywyraz
mawdanymprzekazie,możnaokreślićdopierowpowiązaniuzkontekstem,
wktórymwystępuje.Taknaprzykładwyrazydemokracjaisocjalizmwcalenie
oznaczajądemokracjiisocjalizmu,jeżeliimtowarzysząokreśleniatypupozorny
lubrzekomy.Wstandardowychbadaniachzakontekstdlawyrazujakojednostki
analizyuważasięzwyklezdanie,wktórymówwyrazzostałużyty.Orolikon-
tekstuwobecinnychjednostekbędziemowapóźniej.
Tęsłabośćwyrazujakojednostkianalizymaprzezwyciężyćtechnikaanalizy
współwystępowania(contingencyanalysis).Zgodniezjejwymaganiamiwnio-
skowanieopierasięnawspółwystępowaniuróżnychelementówwramachtej
samejjednostkikontekstu.Łączysięztymjednakproblem,jakdużykontekst
powinienbyćwziętypoduwagę:jeżelijestzbytmały,elementywspółwystę-
pującepowtarzająsiębardzorzadko;jeżelijestmaksymalniewielki,tzn.jeżeli
zakontekstuznasięcałąwypowiedź,wszystko,cosięnaniąskłada,możebyć
uznanezaelementwspółtowarzyszący.Jakooptymalnąwielkośćproponujesię
jednostkikontekstu120—210-wyrazowe(Osgood1959:62).Aletapropozycja
jestniemalbezużytecznadlaprasoznawcy,którymadoczynieniazezbytmałymi
wypowiedziami.
Istotnaokazujesiębowiemdługośćakapitumierzonabądźliczbązdań,bądź
liczbąwyrazów.Abysięotymprzekonać,wystarczytylkorzutokanaakapity
biegunoworóżnychgazet,np.londyńskichnTimesa”inTheSun”
.
4Jakoprzykładzastosowaniaanalizyzawartościwbadaniachosobowościmożesłużyćtechni-
kaujawnianiaskłonnościdogmatycznychopracowanaprzezS.Ertela.Ułożyłonlistę400wyrazów
izwrotów,którychużycieświadczyodogmatyzmienadawcy.Chodzituowyrazytypu:zdecydo-
wanie,całkowicie,niewątpliwieitp.Ichprzeciwwagąsąwyrazyiwyrażeniaantydogmatycznetypu:
jaksięwydaje,wpewnymstopniu,prawdopodobnieitp.(Ertel1976:20).
5Tekstypisanewpodnieceniu(np.pożegnalnelistysamobójców)charakteryzująsięnp.
wysokąfrekwencjąwyrazówuogólniającychtypu:nikt,każdy,wszyscy,zawszeitp.(Osgood1972:
272—273).
