Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JaksmakowałHdymwęgli”?NieostatniaglosadoKordiana
29
ludzie-ofiarydokonującychsiężywiołowoprzeobrażeńekonomicznych.
Zrelacjiwyłaniasięciemnatwarzrewolucjiprzemysłowej:naobrazLon-
dynuskładająsięnędzarobotników,katorżniczapraca,prostytucjakobiet,
upadekmoralnywarstwnajniższych,loswięźniów.Świadectwopozosta-
wioneprzezfrancuskąpodróżniczkę(ifeministkę)wartotutajprzywołać,
bozdajesięonoodzwierciedlaćsytuację,którąSłowackimiałokazjępoznać
jakojedenzpierwszych:
PiwoigazsądwomagłównymidobramikonsumpcyjnymiwLondynie.Poszłamzo-
baczyćwspaniałybrowarBarclay-Perkins,któryzpewnościąwartjestodwiedzenia.
Obiektjestogromny:wwyposażeniefabrykinieszczędzonośrodków.Niemogłamsię
dowiedzieć,ilerocznielitrówpiwabrowarprodukuje,ale-sądzączrozmiarukadzi-
musitobyćilośćniezwykła.Dojednejztychkadzi,prawda-największej,panowie
BarclayiPerkinszaprosilikiedyśczłonkaangielskiejrodzinykrólewskiejnaobiad,na
którymobecnychbyłoponad50gości.Taszczególnakadźma30metrówwysokości
(90stóp).Wszędzie,gdziemożedziałaćpara,siłaludzkajestzbędna,ito,cozafrapowa-
łomnienajbardziejwtymbrowarze,tomałaliczbarobotnikówzatrudnionychdowy-
konywaniatakwielkichprac
24
.
NowąsytuacjękreśliTristan,gdymówi,iżogromnaprodukcjabrowaru
Barclayaszławparzezkonsumpcją:piwawLondyniepiłosiępoprostu
wwielkichilościach25.CzytelnikznajdzieteżuTristaninnąciekawąrzecz:
przetworzeniemiejskiejlegendyoprzyjęciudlaKróla,wydanymniegdyś
wbrowarze.WzgodziezpoetykąlegendyhistorycznerealiawizytyJerze-
goIIIuległyswobodnemuprzetworzeniu(Hdawnotemu…”)iskontami-
nowaniu(wydanyobiadspożywanyjesttuwbeczce),amiejscebrowaru
Whitbreadazajmuje(takjakuMarkizaCustina)zakładBarclayaispółki.
Porazapytać:cospowodowałowzrostspożyciaporteru,czyniącgo-
jakszacowałaTristan-jednymzdwóchpodstawowychdóbrkonsump-
cyjnychwLondynie?Porter,jakzgodnieprzyznająhistorycyzajmującysię
kulturąAnglii,byłpierwszymgatunkiempiwaprodukowanymnaskalę
przemysłową.Jegowytwarzaniemzajmowałysiędużebrowary(wpo-
czątkachXIXw.działałoichwLondynie12),którychstechnologizowanie
produkcjiwymagałozaangażowaniaogromnychśrodkówfinansowych.
WpierwszychdekadachXIXw.możnamówićoswoistymbrowarnianym
24
F.Tristan,PromenadesdansLondres,Paris1840,s.101-102.
25
Winnymmiejscuswejrelacjiodnotowuje(zob.dz.cyt.,s.411),żepiwomogłyjuż
wLondynienabywaćsiedmioletniedzieci.
