Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ogólnacharakterystykadzieła…
31
diujących”(Hstudentiumutilitas”,IC,[3])iHkształceniemłodzieży”(Hpropteriu-
nioruminstitutionem”,IC,[5]).Jawisięprzytymjakoczłowiekskromny,
Hoszczerymsercuiprostymzamyśle”(Hsinceroanimo,rectaintentione”,IC,
[3]),orazpobożny,liczącynapomocHJezusaZbawicielaiJegoMatkiMaryi”(IC,
[3]),gdywistociedajewyrazswejerudycjiiakrybiinaukowej,boodrazuwtym
miejscuwykazujeznajomośćtwórczościAlbumasara,ArystotelesaiPtolemeu-
sza,atakże,woparciuowypowiedzitegożPtolemeuszaorazHalegoHabenru-
dianaiIzydorazSewilli,precyzyjnierozróżniaiklasyfikujedwiedziedzinywie-
dzyściślezesobązłączone-astronomię-Hjednązsiedmiusztukwyzwolo-
nych”(Hunadeseptemartibusliberalibus”,IC,[6])iastrologię.Oczywiścieprzy
obecnym,wstępnymcharakterzetejczęścidziełamowyokwestiachszczegó-
łowychbyćniemoże,niemniejkosmos(universum)ijegoruch(motus)stająsię
tutajkluczowymipojęciamitejdyscypliny,którejHpodstawyielementarneru-
dymenty”(Hintroductioetfaciliscognitio”,IC,[6])wzakresieteoriiipraktyki
(Htamspeculativaquampractica”,IC,[6])pragnieukazać.Radynarealizację
tegoceluupatrujewłaśniewTraktacieosferzeJohnazHolywood,któregopo-
chodzenie,jaksięokazuje,byłowtedyprzedmiotemkontrowersji,gdyżistniały
dwiewersjedotyczącerodowoduuczonego.Pierwszagłosiła,żepochodził
zAnglii,druga-żezFrancji(HquemaliquideAnglia,aliideGalliafuisseproge-
nitumnarrant”,IC,[6])57.JanzGłogowanierozstrzygategosporu.Dlaniego
liczyłosięprzedewszystkimdziełoJohna,którewdziedzinieastronomiidałoocze-
kiwanyrezultat-stanowiłostreszczenieczykompilacjęAlmagestuPtolemeusza
(HQuodenimPtolemaeuslongeinAlmagesti,idestinlibromagnaeutilitatisstudio
astronomiaeconscripsit,hocmagisterJoannesinhoctractatulocompendiosere-
collegit”,IC,[6]58),aprzyswejzwięzłościitreściwościumożliwiałozaznajomienie
czytelnikazwszystkiminajważniejszymipojęciamiastronomii.
Szczegółowainterpretacjategodziełastałasięproblemempalącym,bo
choćistniałowielekomentarzy,toniespełniałyonepokładanychwnichna-
dziei,albopoprzezpobieżneipłytkietraktowaniezagadnień,albopoprzeznu-
żący,powodującyzmęczenieczytelnikawykład(Haliisufficientiexplanatione
textusdimissa,aliiverolonganarrationestudentiumingeniaoccuparent”,IC,
[3]59).Pojęciakosmosu,ruchuplanet,ichwpływunazjawiskadokonującesięna
Ziemi,ciągledomagałysięwyjaśnienia,ustaleniauczonychwtymzakresieoka-
zywałysięrozbieżne,należałojezweryfikować,sprawdzićichprawdziwośćiza-
akceptowaćbądźodrzucić(HEtistealiquandoeritdiffinitivus,aliquandodivisi-
57Dziśprzyjmujesię,żeJohnzHolywoodpochodziłzAnglii,niewiadomojednak,wjakiejmiej-
scowościprzyszedłnaświat.WiększośćswegożyciaspędziłweFrancji,gdziewykładałnaUni-
wersytecieParyskim.
58Przekład:HCobowiemPtolemeuszbadającyastronomięobszernienapisałwswymbardzo
użytecznymdziele,toMistrzJanzwięźlewtymototraktacieskompilował”.
59Przekład:Hjedniniedośćwyczerpującoobjaśnialitekst,inninatomiastzbytobszernymwykła-
dem[ł]nużyliumysłystudentów”.
