IBUK Libra

MilenaTrzaskalska

defektami),zanieczyszczeń,któredostałysiędowyrobu(rodzajuizawartości),

orazgrubościikształtuwytworu(Sobków,Czaja2003,s.627).Najczęściejzacho-

dząprocesydegradacji,wktórychpolimerulegarozpadowinamonomeryalbo

fragmentyomniejszejmasiecząsteczkowejlubzmienionymskładziechemicznym

(Kockott1996,s.24;Melnikov,Seropegina1996,s.41;Wypych2007;Rojek2011).

Takiniekontrolowanyrozkładpolimerówjestzjawiskiemniekorzystnym,awręcz

szkodliwym,ograniczającymichpraktycznezastosowanie(Żenkiewicz2003;

Żuchowska2003;Rojek2011).

Negatywneskutkidegradacjipolimerówsązwiązanenietylkozezmianami

włańcuchachjetworzących(zmianamasy,przebudowastrukturymorfologicznej

czyosłabieniewiązańgrupbocznych),aletakżezprzemianamifazowymioraz

zjawiskamizachodzącyminagranicyfaz(Rojek2011).Szybkośćdegradacjitwo-

rzywpolimerowychzależygłównieodichwłaściwościfizycznychichemicznych,

np.polimeryamorficznesąbardziejpodatnenadegradacjęniżpolimeryczęściowo

krystaliczne,podobniejakteobudowieliniowejczymniejszejmasiecząsteczko-

wej(Żenkiewicz2003;Żuchowska2003;Rojek2011).Skutkiemzmianstruktural-

nychwtworzywachpolimerowychsąrównieżzmianywłaściwości,któremogą

występowaćpodczasprzetwórstwa,transportu,magazynowaniaieksploatacji(Bam-

ford,Tipper1975;Grassie,Scott1985;Sobków,Czaja2003,s.627;Rojek2011).

Jednązmetodocenyzmianstrukturalnychwystępującychnaskutekdegradacji

tworzywjestskaningowamikroskopiaelektronowa–SEM.

WpracypodjętopróbęokreśleniawpływustarzeniaUVnastrukturę(zapomocą

SEM)wyprasekwtryskowychztworzywaABSzdodatkiemśrodkówbarwiących

wpostaciproszkuorazkoncentratubarwiącego(granulatu)nadwóchróżnych

nośnikach.

1.1.Materiałyimetodykabadań

Dobadańwykorzystanoterpolimerakrylonitryl–butadien–styren(ABS)

onazwiehandlowejTerluranGP35NaturfirmyBASF,przeznaczonydowtryski-

wania,orazśrodkibarwiącewpostaciorganicznegopigmentuazowegokolorużół-

tegoPY191,atakżejegokoncentratynabazie:ABSTerluranGP35Natur(udział

pigmentu20%)iPSEmpera622N(udziałpigmentu20%).Wbadaniachużytośrod-

kówbarwiącychdostarczonychprzezZakładyChemicznePermediaS.A.zLublina.

Napodstawiepublikacji(Ivashevskayaiin.2009,s.212)określono,żepigment

PY191cechujestabilnośćtermicznawzakresietemperaturyod260do280°Cprzy

zastosowaniugodobarwieniatworzywaABS.

Prostopadłościennepróbkidobadańowymiarach150x23x4mmwytwo-

rzononawtryskarceKraussMaffeiKM65–160C4zwykorzystaniemdwu-

gniazdowejformywtryskowej.Próbkiwytwarzanoprzynastępującychparame-

trachwtryskiwania:

–temperaturawtryskuTw=230°C,

–temperaturaformyTf=80°C,

–ciśnieniedocisku70MPa,

Brak wyników