Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JoannaWażniewska
niejodepokineolitu,zmieniałswojeotoczenie,jednakdopieroniepowstrzyma-
nyrozwójtechnosferydoprowadziłdopostępującejdegradacjiśrodowiskaistot
żywych,wtymtakżeczłowieka.Całokształtwpływówioddziaływańczłowieka,
kształtującywspółczesneobliczeZiemi,zostałnazwanywtokubadańnaddege-
neracjąfitocenozleśnychantropopresją5.Następstwaantropopresji,wjejsze-
rokimznaczeniu,watmosferzetodegradacjawarstwyozonowejwstratosferze
izwiązaneztymzmianyklimatu,wzrostśredniejtemperaturypowietrzawskali
globalnej,zmianynatężeniapromieniowanianadfioletowego,kwaśneopady
atmosferyczne,zanieczyszczeniagazoweizanieczyszczeniapyłowe.Whydrosfe-
rzezmianyantropogenicznepolegająnaokresowymbrakuwodylubnadmiarze
wody,atakżezanieczyszczeniujejściekamikomunalnymiiprzemysłowymi,
zawierającymiszkodliweskładnikiabiotyczneibiotyczne.Wdegradacjilitosfery
uczestnicząwszelkiezanieczyszczeniaatmosferyihydrosfery,jakrównieżan-
tropogeniczneprocesygeomorfologiczne,obniżeniejakościglebyijejzanie-
czyszczenieniebezpiecznymidlaistotżywychodpadamiprzemysłowymi6.Rów-
nieżlokalnegwałtownedeformacjeśrodowiska(katastrofyekologiczne)mogą
byćpoważnymzagrożeniemdlaistotżywych.Przykłademmogąbyćdioksyny,
którew1976r.byłygłównąprzyczynąmasowegozatruciapowybuchuwzakła-
dachchemicznychwSeveso7.Późniejszymniespodziewanymnastępstwemtej
katastrofyokazałsięunarażonejludnościspadekczęstościurodzeńchłopców
(spadekdo35%),aurodzicówonajwyższymstężeniudioksynwekrwizaobser-
wowanobraknoworodkówpłcimęskiej.Przypuszczasię,żewtechnosferze
powstajekilkanaścietysięcysubstancjiuszkadzającychregulacjęhormonalną
(tzw.endocrinedisrupters).Skutkikatastrofzakładówatomowychsąpowszech-
nieznaneiwartopodkreślić,żewzapobieganiukatastrofomiusuwaniuich
następstw,zwłaszczauosóbposzkodowanych,współdziałazekologiąwyodręb-
nionadyscyplinalekarska̶medycynakatastrof8.
Istotnympojęciemwekologiijestekosystem.WujęciuR.Kadłubowskie-
gojesttoultrastabilnyukładregulacjiskładającysięzbiocenozyibiotopu.Sta-
nowiondynamicznąstrukturęekologicznąwyższegorzęduookreślonejorganiza-
cjiizdolnościprzestrajaniaregulatorów,międzyinnymiwzależnościodotrzymy-
wanychsygnałów,częściowootwartą,wykorzystującąenergię(np.promieniowa-
5Tamże.
6Tamże.
7Tamże.
8Tamże,s.13.
34
