Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ko,jaktwojeindywidualnetalenty,zdolnościiciężkapracamogącięponieść”31.
Autorkapodkreśla,iżdziejesiętakzgodniezzasadą,ndostajesztyle,ilewłożyłeś
[wysiłku–A.S.]”32,którąmożnarównieżodnieśćdozałożeńmerytokratycznych.
Zinnegopunktuwidzeniamożnawskazaćnadwiekoncepcjemerytokracji–
nsłabą”oraznsilną”
.WyróżnioneonezostałyprzezStuartaWhite’a.Różnicująje
czynnikiuniemożliwiającewypełnieniemerytokratycznejzasadyorównościszans
dlawszystkichjednostek33.Pierwszaznichdotyczyniwelowaniaformdyskrymi-
nacji(naprzykładpolegającychnaprzyjmowaniukryteriówrasowych),któreła-
miązasadykompetencji.Wtymprzypadkuochronansłabej”merytokracjibardzo
częstopoleganawprowadzaniuprzepisówantydyskryminacyjnych,którychcelem
jestformalnewyrównywanieszansnaawansspołecznygrupmarginalizowanych,
np.mniejszościetnicznych,niepełnosprawnychczyteżkobiet.Zkoleikoncep-
cjansilnej”merytokracjidotyczyróżnorakichaspektówodnoszącychsiędoszans
życiowych,takichjak:środowiskorodzinne,dziedziczeniemajątkuorazzróżni-
cowańwkontekściedostępudonlepszej”edukacji34.Zwolennicynsilnej”meryto-
kracjipostulujązmianysystemowe,którebyłybynastawionenaograniczanieroli
rodzicówzwyższychklasspołecznychwselekcjiedukacyjnejdzieci,kontrolęnie-
równościwzakresiebogactwaorazwspieraniejednostekpochodzącychzrodzin
oniskimstatusiespołecznym.Miałybyonedotyczyćwprowadzeniatakichrozwią-
zań,jakopodatkowaniedziedziczonegomajątku,akcjeafirmatywnenpremiujące”
jednostkizniższychwarstwspołecznychpodczasrekrutacjidoszkół,zapewnianie
immieszkań,wyżywienia,stypendióworazrozwijaniekompetencjikulturowych,
np.poprzezdostępdoksiążek35.
Wtymmiejscutrzebazaznaczyć,iżterminnmerytokracja”jestwspółcześnie
szczególniewykorzystywanydoopisusystemówedukacyjnych,którefunkcjonują
wspołeczeństwachwiedzyodznaczającychsięwystępowaniemdużejruchliwo-
ścispołecznej36.Zgodniezmerytokratycznymiideałamitoedukacja,jakzaznacza
ZbyszkoMelosik,nstanowinajprostsząinajszybsządrogędonajlepszychmiejsc
narynkupracy,najlepiejpłatnychiprestiżowychstanowisk,żejestgłównymczyn-
nikiemruchliwościspołecznej(niekiedyuznajesięjąwręczzaspołecznąwindę,
którawędrujezdołudogóry,wnoszącróżnychludzi–iróżnąliczbęludzi–na
31
32
Ibidem,s.17.
Ibidem,s.10.
33
S.White,Równość,WydawnictwoSic!,Warszawa2008,podajęza:K.Jasiecki,Legitymizacjawła-
34
35
dzyiograniczeniał,op.cit.,s.4.
Ibidem.
Ibidem.
36
J.H.Goldthrope,Problemsof<Meritocracy’,[w:]A.H.Halsey,H.Lauder,P
.Brown,A.S.Wells(red.),
Education,Culture,Economy,Society,Oxford1997,s.663-676,podajęza:T.Gmerek,Edukacja
inierównościś,op.cit.,s.77.
22
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
