Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
7
chitektonicznejwodbiorzespołecznymobejmujezwykledwapoziomy:material-
nyiniematerialny.Poziommaterialnydotyczystronyformalnej,funkcjonalnej
ikomercyjnej,apoziomniematerialny–ideiitreściznaczeniowych:histo-
rycznych,stylistycznych,artystycznych,estetycznych,emocjonalnychisym-
bolicznych.
Dominantyarchitektoniczneumożliwiająnietylkoorientacjęprzestrzenną
isamolokalizacjęczłowieka,aletakżeocenęikwalifikacjęprzestrzenimiejskiej.
Człowiekkategoryzujeprzestrzeńzgodniezwłasnymioczekiwaniamipraktycz-
nymi,emocjonalnymiiintelektualnymioraztworzykodymentalneumożliwia-
jącemukorzystanieztejprzestrzeni(Eco,2003).
Dobrymiidentyfikatoramibieżącegostanumiasta,jegoprzemianfunkcjo-
nalno-przestrzennychizrównoważonegorozwojusądominantyarchitektonicz-
ne,którenietylkoakcentująukładprzestrzenny,aleteżdecydująojego
czytelnościikompozycji,anawetopoziomiekulturylokalnej.
Przemianyspołeczno-gospodarczepolskichmiast,jakienastąpiływostatnim
czasie(wstąpieniedoUniiEuropejskiejigospodarkarynkowa),znalazłyswoje
odbicienietylkowichstrukturzefunkcjonalno-przestrzennej,aletakżewno-
wychtypachdominantarchitektonicznych.
Badaniapodjęteprzezautorapracysąskoncentrowanenawspółczesnejroli
dominantywprocesieprzemianirozwojumiasta.
Teząpracyjeststwierdzenie,że:
−dominantaarchitektonicznajestnośnikieminformacjidostępnejdla
wszystkichodbiorcówwprocesiepercepcji,
−dominantaarchitektonicznajestidentyfikatoremprzemianprzestrzennych
izrównoważonegorozwojumiasta,
Pojęcie„rozwójzrównoważony”jestrozumianejakorównowagaprzestrzenna,
którąodczytujesięwizualnie.Istotneznaczeniemajątutajrelacjeprzestrzenne
różnychtypówdominantarchitektonicznych:historycznychiwspółczesnych.
Wświetlepowyższegocelembadańanalitycznychwykonanychwpięciumia-
stachWielkopolski:Buku,Kostrzynie,MurowanejGoślinie,Pobiedziskach
iStęszewiebyłostworzenienarzędziabadawczegosłużącegodoocenyprzemian
przestrzennychirozwojumałegomiasta.TakimnarzędziemjestmetodaZAP
(zintegrowanaanalizaporównawcza).Jesttometodaopartanatypologiachdo-
minantarchitektonicznych(zichpodziałemnakulturoweiwspółczesne).
Orolidominantyjakoidentyfikatoraprzemianprzestrzenimiejskiejświad-
czyteżjejhistoria.Śledzącprzemianyformydominantyarchitektonicznej
wczasie,możnastwierdzić,żenp.:„budowniczowiemiastśredniowiecznych
posiadalisztukęuzewnętrznianiawymiarówbudowlimonumentalnychzapo-
mocąskaliporównawczej–miaryczłowieka”(Czarnecki,1960,t.1,s.98).
Dominantamiarchitektonicznymiwtymokresiebyłygłównieobiektybędące
siedzibamiwładzyibogategomieszczaństwaorazobiektyobronneisakralne,
wtymkościoły,strażniceiwieżeobserwacyjne.„Wmiastachśredniowiecznych
