Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6/Wprowadzenie
Tofaktycznieosobliwepragnienieubiałegoczłowieka,któremunigdy
niepokazujesięoczuspożywanychprzezeńwołów,jagniątiświń.
albowiemoko,przysmakkanibala–bysięposłużyćwspania-
łymokreśleniemStevensona–budziwnastakiniepokój,żenie
ugryziemygonigdy.okozajmujepoczesnemiejscewhierarchiistra-
chutakżejakookoświadomości.dobrzeznamywierszWiktora
Hugo,okoobsesyjneiposępne,atakżeżywe,straszliweokozkosz-
maruGrandville’asprzedjegośmierci:zbrodniarz«śni,żezabił
mężczyznęwciemnymlesie[…]Polałasięludzkakrewi–zgodnie
zwyrażeniem,któreprzywodzinamyślokrutnyobraz–zamordo-
wałgościawielkiegojakdąb.Rzeczywiście,tonieczłowiek,
leczpieńdrzewa[…]krwawiący[…]trzęsiesięimiota[…]wmor-
derczymuścisku.Ręceofiarynapróżnounosząsięwbłagalnymgeście.
Krewwciążpłynie».Właśniewtedypojawiasięolbrzymieoko,które
otwierasięnaczarnymniebie,ścigajączbrodniarzaażdomorskiej
głębiny,gdziepożerago,przyjąwszyrybiąpostać.Tymczasemniezli-
czoneoczywychylająsięspodfal.
Grandvillepiszeotymtak:«Czyżbytotysiącoczutłumuprzyciągnię-
tegoszykującymsięspektaklemkaźni»?dlaczegojednakteabsur-
dalneoczymiałobypociągać,niczymstadomuch,cośodrażającego?
dlaczegonagórzeilustrowanegotygodnikaosadycznejtreści,który
ukazywałsięwParyżumiędzyrokiem1907a1924,ponadkrwawymi
spektaklami,naczerwonymtle,widniejezawszeoko?Czy«okoPolicji»,
przypominająceokosprawiedliwościwkoszmarzeGrandville’a,nie
wyrażajedynieślepejżądzykrwi?Podobnejestteżokuskazanegona
śmierćCrampona,któregochwilęprzedostatecznymciosemzagaduje
żebrak:Cramponodpychago,leczdajemudobrodusznypodarunek
zwyłupanegowłaśnieoka,gdyżbyłotoszklaneoko”2.
WartykuletymBatailledajewyrazswojejstałejizapewnenajwiększej
fascynacji:fascynacjiludzkimokiem.Fascynacjipodszytejwstrętem:
wstrętnejdlatego,żefascynującej,fascynującejdlatego,żewstrętnej.
Możnabyrzec,żeoczynarysowaneprzezGrandville’atooczyBa-
taille’a,oczytłumużądnegospektaklu,którybudziprzerażenie.oczy,
dokładnietakjaknaszkicu,wypatrująceofiarynatleonirycznego
pejzażuzrysującymsięwgłębikrzyżem–nieśmiałymznakiemsa-
kralnegowymiarutejsceny.
