Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
terenówydotychczasoweprawosądoweistrukturęsądownictwa.Wtymwypad-
kubyłatoograniczonainkorporacja.Stopniowoyprzezwydaniejednegolubkil-
kuaktówprawnychynastępowałozrównanienowychnabytkówterytorialnych
zziemiamiwchodzącymiwskładKorony.Wniektórychwypadkachnateryto-
riachinkorporowanychutrzymywanonadalpewneodrębnościustrojowe.
KazimierzIIIstarałsięrozszerzyćswojewładztwonawieleksięstwznajdują-
cychsiępozagranicamiPolskinapodstawieprawalennego.Jednocześnieskupiał
podswojepanowanieterytoriapokrewnychyopierającsięnazasadziedziedzi-
lenna
czenia.Od1351r.Kazimierzsprawowałbezpośredniorządywksięstwiepłockim.
WtymsamymrokulennemKoronystałysiępozostałeksięstwarozdrobnionego
Mazowsza.PobezdziedzicznejśmierciKazimierzaWielkiegonastąpiłozerwanie
stosunkulennegozMazowszem.PodkoniecpanowaniaKazimierzaIIIobszarpań-
stwawynosiłok.240tys.km2(wtymlennastanowiłyok.70tys.km2).Następcą
KazimierzaIIInawypadekbrakulegalnegopotomkamęskiegomiałzostaćkról
WęgierLudwikzdynastiiAndegawenów.WarunkisukcesjizostałyustalonewBu-
dziewtraktaciezawartymw1355r.orazwukładziekrakowskimz1364r.Wtej
sprawieujawniłysięróżnepoglądywobrębieówczesnychelitpolitycznych.
KazimierzIIIWielkibyłostatnimPiastemnatroniekrólewskim.;marł5listo-
pada1370r.WkrótcenastąpiłakoronacjaLudwikaWęgierskiegonakrólaPolski
(17XI1370).Wtensposóbzostałazawiązanauniapersonalnapolsko-węgier-
koronacja
ska(1370-1382).WobecbrakumęskiegopotomkaLudwikWęgierskizamierzał
LudwlkaWęglersklego
zapewnićtronpolskijednejzeswychcórek.;acenęróżnychprzywilejówzgo-
dzonosięnaodstępstwoodwcześniejszychukładówsukcesyjnych.Decydujące
znaczeniewtymwypadkumiałprzywilejdlaszlachtywydanyw1374r.wKo-
sukcesja
szycach.Duchowieństwouzyskałoprzywilejenapodstawieaktówkrólewskich
poLudwlkuWęglersklm
z1381r.
ŚmierćLudwikaWęgierskiego11września1382r.zapoczątkowaławielkie
bezkrólewie.Wzmienionejpolityczniesytuacjidoobjęciatronuzostaławyzna-
czonanajmłodszacórkaLudwikayJadwigaAndegaweńska.Wdniu16paździer-
Jadwlga
nika1384r.odbyłasięjejkoronacjawKrakowienakrólaPolski.Tymsamym
królemPolskl
zakończyłsięokresbezkrólewia.
PojęcieKrólestwoPolskie(legnumPoloniie)miałokilkaznaczeń.Najpierw
KrólestwoPolskle
odnosiłosiędoziemznajdującychsiępodwładząPrzemysławaII(Królestwo
Wielkopolskie).WskutekrezygnacjiLuksemburgówztytułukrólaPolskitermin
tenoznaczałterytoriayktóreznajdowałysiępodpanowaniemwładcypolskiego.
WsensieideowymKrólestwoPolskieobejmowałocałośćterytoriówznajdują-
cychsiępodzwierzchnictwemPiastów.
DlaPolskiypodobniejakwcześniejwAngliiinaWęgrzechycharakterystyczna
byłakonstrukcjaKoronyKrólestwa(Coronilegni).JejprzyjęciewPolscewią-
żesięzpanowaniemLudwikaWęgierskiego.Istotatejkonstrukcjiwyrażasię
woddzieleniupaństwaodosobymonarchy.Odtądkoronęysymbolizującąnie-
zależnośćpaństwowąywiązanozpaństwem.Oderwaniekoronyodosobykróla
Korona
byłowyrazemdominacjielementówpublicznoprawnychnadprywatnoprawny-
KrólestwaPolsklego
miywłaściwymidlapaństwapatrymonialnego.;biegiemczasuugruntowałosię
pojmowaniepaństwajakojednejcałości.WpojęciuKoronyKrólestwaPolskiego
(CoronilegniPoloniie)mieściłasięzasadasuwerennościywyrażającasięwprze-
konaniumonarchyyiżniejestodkogokolwiekzależny.Ponadtozpojęciatego
wywodzonozasadęniepodzielnościiniepozbywalnościterytoriumpaństwowe-
go.;tymwiązanotakżezobowiązaniemonarchydoodzyskaniawszystkichutra-
conychwcześniejterytoriów.
31
