Historia ustroju i prawa w Polsce 1772/1795-1918

Marian Kallas, Marek Krzymkowski

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-01-14798-3

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2006

Liczba stron:

492

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Kallas, Marian; Krzymkowski, Marek. Historia ustroju i prawa w Polsce 1772/1795-1918. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, 492 s. ISBN 978-83-01-14798-3

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Kallas, M.

A1 Krzymkowski, M.

T1 Historia ustroju i prawa w Polsce 1772/1795-1918

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2006

SN 978-83-01-14798-3

Bibliografia BibTex:

@Book{ 274, author = "Kallas, Marian and Krzymkowski, Marek", editor = "", title = "Historia ustroju i prawa w Polsce 1772/1795-1918", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2006", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-14798-3" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Kallas, Marian

AU - Krzymkowski, Marek

ED -

TI - Historia ustroju i prawa w Polsce 1772/1795-1918

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2006

SN - 978-83-01-14798-3

ER -

Netografia (standard APA):

Kallas, Marian; Krzymkowski, Marek. Historia ustroju i prawa w Polsce 1772/1795-1918 [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006 [dostęp: 07 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/historia-ustroju-i-prawa-w-polsce-17721795-1918-marian-kallas-marek-274.

historia Polski, historia ustroju, historia

Dopełnienie serii podręczników historycznoprawnych M. Kallasa Historia ustroju Polski oraz D. Makiłły Historia prawa w Polsc...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-14798-3

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2006

Liczba stron:

492

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa7
Wstęp8
Wykaz skrótów11
A.1. Zabór pruski (do 1806/1807)15
A. Ustrój (Marian Kallas)15
[II] 1. Potwierdzenie przez Sejm traktatu rozbiorowego z Prusami 18 września 1773 r15
2. Patent inkorporacyjny króla Fryderyka Wilhelma II z 25 marca 1793 r21
3. Akt poddania się Gdańska 2 kwietnia 1793 r. królowi Fryderykowi Wilhelmowi II23
4. Potwierdzenie przez Sejm traktatu rozbiorowego z Prusami 25 września 1793 r24
5. Traktat rosyjsko-pruski z 13/24 października 1795 r26
[IV] 6. Patent króla Fryderyka Wilhelma II z 7 kwietnia 1793 r. w sprawie podziału administracyjnego Prus Południowych27
7. Uniwersał króla Fryderyka Wilhelma II z 1 czerwca 1797 r. w sprawie podziału administracyjnego Prus Nowowschodnich28
[VII]8. Prośby szlachty polskiej z kwietnia 1793 r. do króla Fryderyka Wilhelma II dotyczące organizacji Prus Południowych29
A.2. Zabór austriacki (do 1809)31
[II] 9. Patent cesarzowej Marii Teresy z 11 września 1772 r. o objęciu w posiadanie Galicji i Lodomerii31
10. Potwierdzenie przez Sejm traktatu rozbiorowego z Austrią 18 września 1773 r32
11. Traktat rosyjsko-austriacki z 23 grudnia 1794/3 stycznia 1795 r36
[VII] 12. Adres reprezentantów Galicji, złoz˙ony 23 kwietnia 1790 r. cesarzowi Leopoldowi II37
13. Ustosunkowanie się w styczniu 1791 r. Komisji Nadwornej w Wiedniu do postulatów reprezentantów Galicji z 1790 r39
A.3. Księstwo Warszawskie (1807-1813/1815)40
[II] 14. Traktat pokojowy francusko-rosyjski z 25 czerwca/7 lipca 1807 r40
15. Traktat pokojowy francusko-pruski z 9 lipca 1807 r41
16. Konwencja elbląska z 10 listopada 1807 r42
17. Konwencja elbląska z 6 grudnia 1807 r43
[III] 18. Ustawa Konstytucyjna Księstwa Warszawskiego z 22 lipca 1807 r44
19. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 24 lutego 1810 r. o przystosowaniu Konstytucji Księstwa Warszawskiego do ziem przyłączonych w 1809 r51
21. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 19 grudnia 1807 r. o tymczasowym podziale departamentów na powiaty i zgromadzenia gminne52
[IV] 20. Uchwała Komisji Rządzącej z 13 maja 1807 r. zachowująca dotychczasowy podział departamentów na powiaty52
22. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 17 kwietnia 1810 r. o podziale na departamenty i powiaty ziem przyłączonych w 1809 r55
[V] 23. Uniwersał o ustanowieniu Komisji Rządząceji rozpoczęciu jej urzędowania 18 stycznia 1807 r57
24. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 19 grudnia 1807 r. o uzyskaniu i utracie praw obywatelskich58
25. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 21 grudnia 1807 r. o organizacji Senatu59
26. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 24 grudnia 1807 r. o organizacji i zasadach działania Rady Stanu i Rady Ministrów59
27. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 18 marca 1808 r. o utworzeniu Szkoły Prawa w Warszawie61
28. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 20 kwietnia 1808 r. o organizacji ministerstw62
29. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 7 września 1808 r. o warunkach uzyskania praw politycznych, o podziale kraju na okręgi wyborcze, o kompetencjach oraz o trybie obrad zgromadzeń politycznych68
30. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 17 października 1808 r. o zawieszeniu na 10 lat wykonywania praw politycznych przez Żydów69
31. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 9 stycznia 1809 r. o składzie i funkcjonowaniu Sejmu70
32. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 19 września 1810 r. o organizacji Rady Stanu71
33. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 26 maja 1812 r. przyznający nadzwyczajne kompetencje Radzie Ministrów72
34. Akt Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego z 28 czerwca 1812 r73
35. Powołanie 1/13 marca 1813 r. Rady Najwyz˙szejTymczasowej Księstwa Warszawskiego74
36. Manifest księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 22 maja 1815 r. zwalniający z przysięgi mieszkańców Księstwa Warszawskiego75
37. Odezwa Rady Najwyższej Tymczasowej Księstwa Warszawskiego o zakończeniu urzędowania 20 czerwca 1815 r76
39. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 4 lipca 1808 r. dotyczący wprowadzenia w życie organizacji sądownictwa77
[VI] 38. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 12 grudnia 1807 r. o przywróceniu normalnej działalności sądownictwa77
40. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 3 kwietnia 1810 r. o organizacji Sądu Kasacyjnego78
41. Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta z 19 lutego 1812 r. o obowiązywaniu dekretu z 26 lipca 1810 r. dotyczącego sądownictwa karnego na całym terytorium Księstwa Warszawskiego78
42. Obwieszczenie Rady NajwyższejTymczasowej Księstwa Warszawskiego z 25 czerwca 1813 r. w sprawie sądownictwa79
44. Mowa cesarza Napoleona wygłoszona 28 listopada 1806 r. do członków deputacji w Poznaniu80
[VII] 43. Proklamacja berlińska z 3 listopada 1806 r. do Polaków80
45. Odpowiedź cesarza Napoleona udzielona 11 lipca 1812 r. deputowanym Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego w Wilnie81
A.4. Królestwo Polskie (1815-1915)82
[I] 46. Manifest cara Aleksandra I z 13/25 maja 1815 r. do Polaków82
47. Manifest Tymczasowego Rządu Narodowego z 22 stycznia 1863 r84
[II] 48. Akt Końcowy kongresu wiedeńskiego z 9 czerwca 1815 r85
[III] 49. Zasady Konstytucji Królestwa Polskiego z 13/25 maja 1815 r86
50. Ustawa Konstytucyjna Królestwa Polskiego z 15/27 listopada 1815 r92
51. Artykuł dodatkowy z 1/13 lutego 1825 r. do Ustawy Konstytucyjnej Królestwa Polskiego104
52. Uchwała sejmu powstańczego z 25 stycznia 1831 r. o detronizacji cara Mikołaja I105
53. Uchwała sejmu powstańczego z 29 stycznia 1831 r. o Rządzie Narodowym105
54. Statut Organiczny [Królestwa Polskiego] z 14/26 lutego 1832 r107
[IV] 55. Postanowienie Namiestnika Królestwa Polskiego Józefa Zajączka z 16 stycznia 1816 r. o podziale na województwa, obwody i powiaty115
56. Postanowienie cara Mikołaja I z 23 lutego/7 marca 1837 r. wprowadzające nazwę guberni w miejsce województwa118
57. Ukaz cara Mikołaja I z 29 września/11 października 1842 r. o przemianowaniu obwodów na powiaty a powiatów na okręgi118
58. Ukaz cara Aleksandra II z 19/31 grudnia 1866 r. wprowadzający ustawę o zarządzie gubernialnym i powiatowym w guberniach Królestwa Polskiego119
59. Ustawa z 19/31 grudnia 1866 r. o zarządzie gubernialnym i powiatowym w guberniach Królestwa Polskiego120
[V] 60. Statut Organiczny o reprezentacji narodowej z 19 listopada/1 grudnia 1815 r120
61. Postanowienie cara Aleksandra I z 29 września/11 października 1816 r. o utworzeniu Prokuratorii Generalnej123
62. Postanowienie cara Aleksandra I z 7/19 listopada 1816 r. o ustanowieniu Królewskiego Uniwersytetu w Warszawie124
63. Postanowienie cara Aleksandra I z 17/19 kwietnia 1818 r. o władzy Namiestnika Królestwa Polskiego125
64. Postanowienie Namiestnika Królestwa Polskiego Józefa Zajączka z 30 maja 1818 r. o wprowadzeniu urzędów municypalnych w miastach127
65. Postanowienie Namiestnika Królestwa Polskiego Józefa Zajączka 22 maja 1819 r. o ustanowieniu cenzury rządowej128
66. Postanowienie Namiestnika Królestwa Polskiego Józefa Zajączka z 16 lipca 1819 r. rozszerzające zakres cenzury rządowej128
67. Uchwała sejmu powstańczego z 21 grudnia 1830 r. o powołaniu Rady Najwyższej Narodowej129
68. Uchwała sejmu powstańczego z 24 stycznia 1831 r. o władzy naczelnego wodza129
69. Uchwała sejmu powstańczego z 7 lutego 1831 r. o kokardzie narodowej130
70. Uchwała sejmu powstańczego z 8 lutego 1831 r. o przysiędze131
71. Uchwała sejmu powstańczego z 17 sierpnia 1831 r. o Rządzie Narodowym132
72. Ukaz cara Aleksandra II z 14/26 marca 1861 r. o przywróceniu Rady Stanu132
73. Ukaz cara Aleksandra II z 24 maja/5 czerwca 1861 r. o radach gubernialnych134
74. Ukaz cara Aleksandra II z 24 maja/5 czerwca 1861 r. o radach powiatowych135
75. Ukaz cara Aleksandra II z 24 maja/5 czerwca 1861 r. o radach miejskich137
76. Ordynacja wyborcza do rad powiatowych, miejskich i gubernialnych w Królestwie Polskim z 24 maja/5 czerwca 1861 r140
77. Ukaz cara Aleksandra II z 24 maja/5 czerwca 1862 r. o równouprawnieniu Żydów142
78. Ukaz cara Aleksandra II z 27 maja/8 czerwca 1862 r. o władzy Namiestnika w Królestwie Polskim144
79. Regulamin dla narodowejadministra cji cywilnej byłego Królestwa Polskiego z 28 marca 1863 r145
80. Dekret o Rządzie Narodowym z 10 maja 1863 r146
81. Postanowienie Namiestnika Fiodora Berga z 15/27 grudnia 1863 r. o wprowadzeniu w Królestwie Polskim zarządu wojenno-policyjnego148
82. Ukaz cara Aleksandra II z 19 lutego/2 marca 1864 r. o urządzeniu Gmin wiejskich150
83. Ukaz cara Aleksandra II z 19 lutego/2 marca 1864 r. o utworzeniu Komitetu Urządzającego w Królestwie Polskim153
84. Postanowienie Namiestnika Fiodora Berga z 9/21 stycznia 1867 r. o zniesieniu zarządu wojskowo-cywilnego w Królestwie Polskim154
85. Najwyższy ukaz cara Aleksandra II z 10/22 marca 1867 r. o zniesieniu Rady Stanu Królestwa Polskiego155
86. Najwyższy ukaz cara Aleksandra II z 15/27 maja 1867 r. o zniesieniu Komisji Oświecenia Publicznego Królestwa Polskiego i utworzeniu Okręgu Naukowego Warszawskiego156
87. Najwyższy ukaz cara Aleksandra II z 3/15 czerwca 1867 r. o zniesieniu Rady Administracyjnej Królestwa Polskiego157
88. Najwyższy ukaz cara Aleksandra II z 29 lutego 1868 r. o zniesieniu Komisji RządowejSpraw Wewnętrznych158
89. Postanowienie Komitetu Urządzającego z 6/18 lutego 1870 r. o zasadach wyboru Żydów na urzędy gminne w osadach158
[VI] 90. Ukaz cara Mikołaja I z 20 października/1 listopada 1831 r. o amnestii dla uczestników powstania listopadowego159
91. Ukaz cara Mikołaja I z 11/23 kwietnia 1833 r. o sądach wojennych161
92. Ukaz cara Aleksandra II z 31 marca/12 kwietnia 1863 r. o amnestii dla uczestników powstania styczniowego162
93. Dekret Rządu Narodowego z 2 czerwca 1863 r. o trybunałach rewolucyjnych163
[VII] 94. Odezwa Rządu Tymczasowego Królestwa Polskiego z 22 czerwca 1815 r163
A.5. Wolne Miasto Kraków (1815-1846)166
[I] 95. Manifest Rządu Narodowego z 22 lutego 1846 r166
[II] 96. Traktat przyjaźni Rosji z Austrią z 21 kwietnia/3 maja 1815 r167
97. Traktat dodatkowy Austrii, Prus i Rosji z 21 kwietnia/3 maja 1815 r168
98. Patent cesarza Ferdynanda I z 11 listopada 1846 r. wcielający Wolne Miasto Kraków do Cesarstwa Austriackiego172
[III] 99. Konstytucja Wolnego Miasta Krakowa z 3 maja 1815 r173
100. Konstytucja Wolnego Miasta Krakowa i jego okręgu z 15 lipca-11 września 1818 r177
101. Konstytucja Wolnego Miasta Krakowa i jego okręgu z 29 lipca 1833 r184
[VII]102. Ustawa rewolucyjna Rządu Narodowego z 23 lutego 1846 r195
A.6. Zabór pruski (1807-1914). Wielkie Księstwo Poznańskie197
[I] 103. Odezwa króla Fryderyka Wilhelma III do mieszkańców Wielkiego Księstwa Poznańskiego z 15 maja 1815 r197
104. Odezwa króla Fryderyka Wilhelma III do mieszkańców Gdańska, Torunia i ziemi chełmińskiejz 15 maja 1815 r198
105. Manifest Komitetu Narodowego z 30 kwietnia 1848 r199
[II] 106. Traktat przyjaźni Rosji z Prusami z 21 kwietnia/3 maja 1815 r200
107. Patent króla Fryderyka Wilhelma III z 15 maja 1815 r. o objęciu w posiadanie Wielkiego Księstwa Poznańskiego201
108. Patent króla Fryderyka Wilhelma III z 15 maja 1815 r. o przyłączeniu części Księstwa Warszawskiego do Prus Zachodnich202
109. Zawiązanie Komitetu Narodowego w Poznaniu 20 marca 1848 r202
[IV] 110. Akt króla Fryderyka Wilhelma III z 24 kwietnia 1816 r. określający zasięg terytorialny regencji gdańskieji regencji kwidzyńskiej203
[V] 111. Akt Naczelnego Prezesa regencji kwidzyńskiejz 17 czerwca 1815 r. dostosowujący organizację ziemi chełmińskieji michałowskiej do stosunków pruskich204
112. Ustawa z 27 marca 1824 r. o urządzeniu stanów prowincjonalnych w Wielkim Księstwie Poznańskim206
113. Obwieszczenie naczelnego prezesa regencji poznańskiej Edwarda Flottwella z 23 maja 1832 r. w sprawie języka urzędowego w Wielkim Księstwie Poznańskim209
114. Rozkaz gabinetowy króla Fryderyka Wilhelma III z 9 marca 1833 r. dotyczący administracji gminnej w Wielkim Księstwie Poznańskim210
115. Reskrypt królewski z 26 października 1872 r. wprowadzający w Wielkim Księstwie Poznańskim naukę religii w języku niemieckim212
116. Rozporządzenie nadprezydenta z 27 października 1873 r. o języku wykładowym w szkołach ludowych prowincji poznańskiej212
117. Ordynacja prowincjonalna z 29 czerwca 1875 r. dla prowincji wschodniopruskiej, brandenburskiej, pomorskiej, śląskieji saksońskiej213
118. Rozporządzenie pruskiego ministra oświaty i wyznań z 7 września 1887 r. o zniesieniu języka polskiego w szkołach ludowych Prowincji Poznańskiej i Prus Zachodnich216
119. Ustawa z 19 kwietnia 1908 r. o stowarzyszeniach i zgromadzeniach i ich języku217
[VI] 120. Ustawa z 3 lipca 1875 r. o ustroju sądów administracyjnych i postępowaniu spornoadministracyjnym217
[VII] 121. Tekst roty przysięgi składanejw 1815 r. królowi pruskiemu jako wielkiemu księciu poznańskiemu219
A.7. Zabór austriacki (1809-1914). Autonomia Galicji220
[III] 122. Statut Krajowy Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim z 26 lutego 1861 r. (wraz z późniejszymi zmianami do 1909 r.)220
[V] 123. Patent cesarza Franciszka I z 13 kwietnia 1817 r. o sejmie stanowym226
124. Ustawa zasadnicza o reprezentacji państwa z 26 lutego 1861 r228
125. Ustawa krajowa z 12 sierpnia 1866 r. o urządzeniu gmin i ordynacji wyborczej dla gmin229
126. Ustawa krajowa z 12 sierpnia 1866 r. o obszarach dworskich (z uwzględnieniem późniejszych zmian)233
127. Ustawa krajowa z 12 sierpnia 1866 r. o reprezentacji powiatowej i ordynacji wyborczej powiatowej235
128. Ustawa z 28 czerwca 1867 r. o języku wykładowym szkół ludowych w Galicji237
129. Ustawa krajowa z 13 marca 1899 r. o ustroju większych miast (ustawa gminna dla 30 miast)238
[VI] 130. Państwowa ustawa z 21 grudnia 1867 r. o władzy sądowniczej242
131. Ustawa z 22 października 1875 r. o ustanowieniu Trybunału Administracyjnego244
[VII] 132. Adres sejmu galicyjskiego do cesarza austriackiego z 10 grudnia 1866 r245
133. Rezolucja sejmu galicyjskiego z 24 września 1868 r246
A.8. Ziemie polskie w czasie I wojny światowej (1914-1918)248
[I] 134. Odezwa komendanta głównego Józefa Piłsudskiego z 6 sierpnia 1914 r248
135. Proklamacja z 5 listopada 1916 r. o utworzeniu Królestwa Polskiego249
136. Orędzie Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich z 14 marca 1917 r. do Narodu Polskiego249
137. Proklamacja rosyjskiego Rządu Tymczasowego z 16/29 marca 1917 r. do Polaków250
138. Orędzie prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona z 8 stycznia 1918 r. do Kongresu Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej251
139. Dekret Rady Komisarzy Ludowych z 29 sierpnia 1918 r252
140. Manifest Rady Regencyjnej z 7 października 1918 r. do Narodu Polskiego252
141. Proklamacja Tymczasowego Rządu Republiki Polskiejz 7 listopada 1918 r253
[V] 142. Wprowadzenie 25 sierpnia 1915 r. niemieckiego zarządu okupacyjnego w Królestwie Polskim256
143. Rozporządzenie generał-gubernatora Hansa von Beselera z 12 listopada 1916 r. o Radzie Stanu i Sejmie w Królestwie Polskim257
144. Rozporządzenie generał-gubernatorów Karla von Kucka i Hansa von Beselera z 6 grudnia 1916 r. o Tymczasowej Radzie Stanu w Królestwie Polskim258
145. Patent z 12 września 1917 r. w sprawie władzy państwowej w Królestwie Polskim, podpisany przez generał-gubernatorów Stanisława Szeptyckiego i Hansa von Beselera260
146. Dekret Rady Regencyjnej z 3 stycznia 1918 r. o tymczasowej organizacji Władz naczelnych w Królestwie Polskim261
147. Ustawa z 4 lutego 1918 r. o Radzie Stanu Królestwa Polskiego265
148. Dekret Rady Regencyjnej z 11 listopada 1918 r. do Narodu Polskiego269
149. Dekret Rady Regencyjnej z 14 listopada 1918 r. o przekazaniu całej władzy państwowej Józefowi Piłsudskiemu270
150. Dekret Józefa Piłsudskiego z 14 listopada 1918 r270
B. Prawo (Marek Krzymkowski)272
B.1. Prawo cywilne272
151. Kodeks Napoleona272
152. Prawo o ustaleniu własności dóbr nieruchomych, o przywilejach i hipotekach w miejsce tytułu XVIII księgi III kodeksu cywilnego (Ustawa hipoteczna z 1818 r.)289
153. Kodeks cywilny Królestwa Polskiego z 1825 r291
154. Prawo o małżeństwie z 1836 r297
155. Zwód praw Cesarstwa Rosyjskiego301
156. Landrecht pruski z 1794 r305
157. Kodeks cywilny Rzeszy Niemieckiej z 1896 r. (Bu¨rgerlisches Gesetzbuch, BGB)312
158. Kodeks cywilny austriacki z 1811 r. (Allgemeines Bu¨rgerlisches Gesetzbuch, ABGB)328
B.2. Prawo handlowe336
159. Francuski kodeks handlowy z 1807 r336
160. Ustawa o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością z 1892 r341
161. Niemiecki kodeks handlowy z 1897 r345
162. Kodeks handlowy z 1862 r354
B.3. Prawo karne358
163. Kodeks Karny Królestwa Polskiego z 1818 r358
164. Kodeks kar głównych i poprawczych z 1847 r367
165. Kodeks karny Nikołaja Tagancewa z 1903 r374
166. Landrecht pruski z 1794 r377
167. Pruski kodeks karny z 1851 r384
168. Kodeks karny Rzeszy Niemieckiej z 1871 r388
169. Ustawa powszechna o występkach i ich karaniu z 1787 r. (Józefina)397
170. Ustawa karna dla Galicji Zachodniej z 1796 r400
171. Księga ustaw na zbrodnie i ciężkie policyjne przestępstwa z 1803 r. (Franciszkana)403
172. Austriacki kodeks karny z 1852 r410
B.4. Prawo pracy417
173. Rosyjska ustawa o pracy w przemyśle417
174. Niemiecka ustawa przemysłowa z 1869 r420
175. Austriacka ustawa przemysłowa z 1859 r422
B.5. Postępowanie cywilne425
176. Francuski kodeks procedury cywilnej z 1806 r425
177. Rosyjska ustawa postępowania cywilnego z 1864 r432
178. Powszechna ordynacja sądowa dla państw pruskich z 1793 r437
179. Niemiecki kodeks postępowania cywilnego z 1877 r442
180. Powszechna ustawa sądowa dla Galicji Zachodniej z 1796 r450
181. Ustawa o postępowaniu sądowym w sporach cywilnych z 1895 r454
B.6. Postępowanie karne459
182. Ustawa o postępowaniu karnym z 1864 r459
183. Pruska ordynacja kryminalna z 1805 r465
184. Niemiecki kodeks postępowania karnego z 1877 r470
185. Księga ustaw na zbrodnie i ciężkie policyjne przestępstwa z 1803 r. (Franciszkana)477
186. Ustawa o postępowaniu karnym z 1873 r484
Wybór wydawnictw zawierający teksty źródłowe z historii ustroju i prawa w Polsce490

M.Kallas,M.Krzymkowski,HistoriaustrojuiprawawPolsce1772/1795-1918.Wybórźródeł,Warszawa2006

ISBN978-83-01-14798-3,©byWNPWN2006

publiczne,dostałysięwręceobcychprzezzaprowadzeniewtrybunałachsądowych

języka,któregoniezwłasnejwinynieznamy.Stanysątylkocieniem,przedstawiającym

faktycznieunicestwionąnarodowość,awskutekbłędnejorganizacjiniesąnawetw

stanieustóptronuwyrazićżalówizwątpieniacałegonarodu[...].Wolnośćnaturalna

iobywatelska,prawanienaruszalneczłowiekaiobywatela,sąskrępowanewięzamiwielu

przepisów,którebądźtotemu,ktowkrajurodzinnympopadłwniełaskę,

uniemożliwiająszukanielepszegolosupozajegogranicamiiopuszczeniespołeczeńst-

wa,wktórymczujesięnieszczęśliwym,bądźkrępująwłaścicielawrozporządzeniu

mieniem,zdobytymwpocieczoła.Nawetnotorycznienieposzlakowaniludziedrżąna

myślprawakarnego,gdyżbłędy,uchybieniaiprzestępstwasąpomieszaneze

zbrodniamiidotkniętetakimsamymrodzajemkary,wcalenieustopniowanejwedług

głosuopinii.Wstosunkachdomowychnieistniejejużtałącznośćinteresów,która

niegdyśwzmacniaławęzłyrodzinne.Dziedzicwidziwwłościaninieczłowieka

ciągnącegokorzyścizjegostrat,awłościaninupojonyjestnadzieją,żezabierzeresztę

uprawnieńdziedzica.Ówwęzełwładzy,któryutrzymywałwszystkichpoddanych,

jednychprzezdrugich,wzawisłościodwładzynajwyższej,zaktóregopomocąszef

ustrojupolitycznegosilnieoddziaływałnawetnaklasynajwięcejodcentrumakcji

oddalone,zostałzerwany.Niemniejsmutnymjestto,żezaufanie,mającełączyć

członkówpaństwazrządem,zostałoodchwili,gdyonniedopełniłwieluzobowiązań,

zaciągniętychwobecposzczególnychobywateli,takzachwiane,iżnawetnajkorzyst-

niejszejegopropozycjeprzyjmowanesąznieufnością.Ustawydawnepozostają:bez

mocy,aponieważnoweniesąwcalezastosowanedofizycznychimoralnychpotrzeb

kraju,aniniezostałydotądpodinnymiwzględamiskrupulatnierozważone;gdyza

jednymzamachemobalonodawneurządzenia,jakwieleprzyczyniaćsięmusido

dowolnościniższychorganówbrakścisłościwrozporządzeniach,mnogośćzakazów

rozmaitychiniestałośćsystemów!Najlojalniejszyobywatelniezdołauniknąćtego,żeby

sięniestałwinnymjakiegoprzekroczenia.Władzawykonawczaniejestwprawdziedość

silną,abyutrzymaćwmocyustawęszkodliwądlacałegokraju,aleażnadtojestsilną,gdy

chodziojejprzeparcienaudręczeniejednostki.Jesttoniewątpliwienajsmutniejsze

położeniespołeczeństwa,jeżeliustawa,mającajaktarczazasłaniaćspokojnego

obywatela,zostajeprzeciwniemuskierowana,jakbybrońzaczepna;jeżeliurzędnicy,

powołanidowykonanianajwyższejwoli,przezinterpretacjęustawuzurpujądlasiebie

niejakowładzęustawodawczą,gdywreszciesamiurzędnicymogąnadtojeszcze

zaostrzaćsurowośćrozporządzeńdokuczłiwościąosobistychcharakterów.Toteżwtakim

stanierzeczy,istotniejesteśmywystawieninadespotyzmurzędnikówcyrkularnych

iwydaninapastwętłumukomisarzy.Nawetsądownictwopowiększabrzemięciężarów.

Nierozwijaonodostatecznejsiły,abyzabezpieczyćwłasnośćiwolnośćobywateli,aby

osłaniaćibronićniewinnych.Przemożnawkrajujurysdykcjapolitycznaprzygniata

powagęsądownictwa[...].Naszedolegliwościwzrastająnieustannie,asprawa

pańszczyźnianadoprowadziłajedoszczytu[...].Takijestsmutny,aleprawdziwyobraz

naszegopołożenia.TylkomądrośćWaszejCesarskiejMościmożeustrzecwiernych

poddanychodruiny,grożącejzanarchii,którejnapastwęjesteśmyoddani.

Brak wyników

Historia ustroju i prawa w Polsce 1772/1795-1918

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra