Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Cesarstwodysponowałolicznąarmiąorazrozbudowanąadministracją
centralnąiczterostopniowąadministracjąlokalną.Nanajniższymszczeblu
civitates
znajdowałysięcivitates–miastawantycznymtegosłowarozumieniu.Obej-
mowałyonezarównozurbanizowanecentrum,awięcmiastowewspół-
czesnymnamznaczeniu,jakipodległemuterenywiejskie.Civitatesbyły
wznacznejmierzeorganamisamorządowymi,mającymiwłasnysenat,czy-
likurięiwłasnąklasęsenatorską(curiales).Wtymkontekściespołecznym,
sprzyjającymdebatomnadsprawamiwspólnoty,rozwinęłasiękultura
klasyczna,charakteryzującasięzamiłowaniemdlasztukisłowaifilozofii.
Samorządymiejskiebyływprzęgniętewobowiązkinarzeczpaństwa,
np.musiałyzbieraćpodatki.
Wspołeczeństwierzymskimistniałowielewarstwspołecznychobar-
zróżnicowanie
dzoróżnymstatusie.Zjednejstronybyłaarystokracjasenatorska,posia-
społeczne
dającaolbrzymiemajątkiwwieluczęściachimperium,zdrugiejstrony
znajdowałasiębiedotamiejska,niemającanic.Zjednejstronyżyliroz-
porządzającyolbrzymiąwładząwysocyurzędnicycywilniidowódcywoj-
skowi,zdrugiej–niewolnicyiosadzeninarolichłopi-koloni.Dalekoidące
zróżnicowaniespołecznebyłoskutkiemtrwającychtysiąclatprocesów.
Cechącharakterystycznąpóźnegocesarstwabyłaaktywnośćpaństwa,
zmierzającadodziedzicznegoprzytwierdzeniaczłowiekadojegostatusu
społecznego.Niepozwalanonp.kolonowi–wolnemurolnikowiosadzone-
munacudzejziemi–najejopuszczenie.Domaganosię,abyczłonekkurii
miejskiejniezaprzestawałpełnieniawynikającychztegofaktuobowiąz-
ków.Zatymidziałaniamikryłasiętroskaostanfinansówpaństwa.Zbiegły
kolonniepłaciłpodatków,ododpowiedzialnościpodatkowejuchylałsię
członekkurii,któryzmieniłmiejscezamieszkania.Społecznekonsek-
wencjetejpolitykibyłyjednakznaczne.Wystarczypowiedzieć,żezakaz
wychodukolonówprzyczyniłsiędopowstaniairozbudowywładztwagrun-
towego.Chłop,któremuwładzapaństwowazabraniałaopuszczeniaziemi,
byłzdanynałaskęiniełaskęwłaścicielatejziemi(którymbyłaczęstoosoba
prywatna).
