Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nowiewściśleokreślonymczasiezbieralisięwlesie,wktórym–jakwie-
rzyli–powstałichnaród,iskładalitamczłowiekawofierzenawzórofiary,
któradokonałasięuproguczasów.Kierowalisięprzekonaniem,żewten
sposób,odnawiającpoczątekswegoistnienia,odświeżajążywotnesiły
narodu.Tegorodzajurytybyływażnym,aniekiedynajważniejszym
czynnikiemintegrującymwielkieplemiona.Płaszczyznawspółdziałania
politycznegoczygospodarczegomiędzymałymiplemionamimogłabyć
niewielka.Spotykałysięonenatomiastwcentralnymsanktuariumwspól-
noty,abydopełnićprzepisanychrytuałów.Zaniechanietychceremonii
–uważano–lubteżbrakwspółudziałuktóregośzplemionmógłdopro-
wadzićdokońcaświata.Zwielkich,ponadregionalnychsanktuariówpogań-
skichświatagermańskiegonależywymienićsaskieMarklonadWezerą
orazszwedzkąUppsalę,spośródsanktuariówsłowiańskich–Radogoszcz
wkrajuLuciców.
Odludówosiadłychpodwielomawzględamiróżnilisięnomadzi,czyli
ludykoczownicze
ludykoczownicze.Żylioniwkrajachoklimaciesuchymlubpółsuchym,
(nomadzi)
naziemiach,którezpowoduniedostatkunawodnienianienadawałysię
douprawyroli.Nomadziswójbytmaterialnyopieralinahodowli.Niebyli
zatemprzykucidomiejscazamieszkania,gdyżmogliwędrowaćzeswoimi
stadami.Cowięcej,niekiedybylizmuszeniwędrować,ponieważpastwiska
zpowoduzbytmałejwilgotnośćglebyczęstoniedostarczałypaszywwy-
starczającejobfitości.
Skutkiemkoczowniczegotrybużyciabyładużasiłamilitarnanomadów.
siłamilitarna
Złatwościądawałosięzmobilizowaćdoakcjizaczepnejcałeplemię,nawy-
nomadów
kłedoprzemieszczeń,aponieważnastepacheuroazjatyckichpowszechnie
używanokoni,atakbyłbardzoszybkiiprzeztoniebezpieczny.Ludy
koczowniczebyłyekonomicznieuzależnioneodkontaktówzespołecz-
nościamiosiadłymi.Nomadombrakowałobowiemproduktówrolnych
iwytworówrzemiosła.Niektórejegogałęziemogłybyćwysokorozwinięte
(np.złotnictwo),niedysponowalionijednakpełnymwachlarzemspecjalno-
ści.Życiewciągłymruchuutrudniałobowiempowstawaniewarsztatów.
Kontaktymiędzynomadamialudamiosiadłymimogłyprzybieraćpostać
kontaktynomadów
pokojową.Zaspokojeniupotrzebekonomicznychsłużyłwtakimwypadku
zludamiosiadłymi
handellubwymianadarów.Częstojednakkoczownicystaralisięzdobyć
potrzebneproduktysiłą:nadrodzerabunkulubprzezzmuszenieludów
osiadłychdopłaceniatrybutu.
Brakgospodarczejsamowystarczalnościsprawiał,żechętnieiczęsto
prowadzilioniwojny.Wtychwarunkachrozwinęłasięsilnawładzakróla-
-naczelnegowodza.Częstozdarzałosię,żenajsilniejszewdanejstrefie
geograficznejplemiękoczownicze,podporządkowującsobieplemiona
słabsze,tworzyłoimperium.Najegoczelestałyelitywywodzącesięzgłów-
negoplemienia.Wspomnianeimperiumzapewniałomuzjednejstrony
stałydopływtrybutu,zdrugiejzaśstawałosiępotężnymnarzędziemsłu-
żącymdalszejekspansjipolitycznej.
21
