Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LITERATURAGRECKA
28
etyujawniasięwyraŹniewtwórczościSolona(640–ok.560p.n.e.),ateńskiegomęża
stanu,azarazempoety.DonajsławniejszychjegoelegiinależywierszwzywającyAteń-
czykówdowalkizMegarądlaodzyskania
wyspySalaminy,mającejogromnąrolę
TradycjaprzypisujeSolonowi–archontowiw549r.
wrozwojuhandlumorskiegoAten.Elegie
p.n.e.–przeprowadzeniegłębokichiwielorakich
reform.Donajważniejszychnależałooddłużenie
Solonapełniłyrolęjakbymówpolitycz-
ludności(tzw.strząśnieniedługów–seisachtheia),
nych.Wczasieprzeprowadzaniaswoich
zniesienieniewolizadługiiprzywróceniewolności
słynnychreformpolityczno-społecznych
tym,którzyjąutracili.Wykupiłsprzedanychzagra-
Solonuświadamiałspołeczeństwuwele-
nicęobywateliateńskich.Ustanowiłpowszechnie
giachschorzeniaówczesnegoustroju,za-
dostępnysądludowy(heliaia)ipowołałRadęCzte-
rystu,złożonązprzedstawicieliwszystkichokręgów;
chłannośćiniesprawiedliwośćarystokra-
dokonałnowejkodyfikacjipraw.
cji.Występowałrównieżprzeciwnieumiar-
kowanymżądaniomattyckiegoludu.Poza
elegiamipolitycznymiirefleksyjno-mora-
lizującymipisałSolontakżeelegieokolicznościoweocharakterzeosobistym,zawiera-
jącem.in.echadalekichpodróży,któreodbywałjakokupiec.
TyrtajosiSolonsąprzedstawicielamipoezjirozwijającejsięwGrecjiwłaściwej(na
kontynencie).Równieżztegokręgupochodziłmłodszyodnich(poł.VIw.p.n.e.)
TeogniszdoryckiejMegary,przedstawicielarystokracjimiejskiej,dlaktóregodobre
urodzeniebyłowartościąnajwyższą.Nie
dopuszczałmyśli,żeowartościczłowieka
WelegiachSolonaniebrakujetypowejdlagreckiej
decydująjegoczyny,aniepochodzenie.
literaturyokresuklasycznegorefleksjinadznikomo-
ściąstarańludzkichwobecwyrokówLosu:
Byłprzeciwnikiemjedynowładztwa(ty-
ranii)idemokracji.TwórczośćTeognisa
[...]My,śmiertelnicy,podliidobrzy,jednako
odzwierciedlastosunkispołeczno-poli-
myślimy,
tycznewMegarzewVIw.p.n.e.Elegie
każdysądzi,żedosyćsamjużposiadłrozumu,
zanimdoznanieszczęścia,bowówczasznowu
Teognisamożnaraczejnazwaćzbiorem
lamentuje;
sentencjiiogólnychpouczeń.Zachowały
wpierwjednakżebezmyślnypróżnąnadziejąsię
sięwobszernejantologii,wktórejznajdu-
cieszy.
jąsiętakżewierszeinnychpoetów,także
[...]
ścisłewyodrębnienieztegozbiorupoezji
Mojrabowiemśmiertelnymizło,idobroteżniesie,
nieuniknionesądarybogów,cośmiercinieznają.
Teognisaniejestłatwe.
Zkażdymczynemsięwiążeniepewność,bowiem
Jegospuściznędzielisięnatrzygrupy.
niesposób
Pierwszatonauki,jakbykodekspostępo-
wiedzieć,gdyrzeczsięzaczyna,jakitoskutek
wania,dlamłodegoarystokratyKirnosa.
odniesie.
Nakazujemu,zgodniezzasadą:tylkood
(Solon,Elegia13,tłum.W.Appel)
zacnychmożnanauczyćsięzacności,uni-
kaćludziniepochodzącychzkręguarysto-
kracji.RegułykodeksuTeognisapolegały
naodcięciusięodwszystkiego,coniemieściłosięwtradycyjnychzasadachstanuszla-
checkiego.Wdrugiejgrupieutworówsązawarteskargipoetynato,żeniespotkałsię
zuznaniemuwspółobywateli.Poeciewydajesiętakże,żepaństwoznajdujesięwsta-
niekrytycznym,żegrozimuupadek.MyśltęwypowiadaTeogniszapomocąciekawej
przypowieściołodzi.Maonawyobrażaćpaństwo.ŁódŹwciemnościachnocypłynie
