Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wdużymstopniudodzisiaj.
CechążyciagospodarczegorolnikówHausajestto,żepozauprawąroli
wykonujątakżeinneprace.Klimatsawanny,czylimiejscaichzamieszkania,
sprawia,żegłównezajęciarolniczekoncentrująsięwokresiepółrocznym.Resztę
czasuwykorzystujesięnadodatkoweczynności,jakdrobnyhandel,wyplatanie
mat,pokrywekikoszy,wykonywanieizdobienianaczyńztykwyitp.Bezczynność
niebyłatolerowanawtradycyjnejspołeczności,nawetwśróddzieci.Chłopcy
uczylisięzawodówwykonywanychprzezojców,adziewczętauczestniczyły
whandludomokrążnymwimieniumatekczyzamężnychsióstr[Mahdi1978:7n.].
Ważnąrolęwrodzinnympodzialepracyodgrywajątakżewiekidoświadczenie.
Imczłowiekstarszy,tymwiększymsięcieszyszacunkiemwrodzinie
iwspołecznościlokalnej.Zczasemprzechodzionzgrupymłodszychczłonków
rodzinydogrupy
màasugidaa,
czyligospodarzy.
Napodziałpracymiędzyczłonkówrodzinydużywpływwywierawielożeństwo
iizolacjazamężnychkobiet.Wielożeństwo,choćnaznaczniemniejsząskalęniż
kilkadziesiątlattemu,pozwalarozdzielaćniektóreobowiązkirodzinneidomowe
nadwielubwięcejkobiet.Wtakwygospodarowanymwolnymczasiekobieta
możezająćsię,naprzykład,drobnymhandlem.Wypiekaciasteczkazorzeszków
ziemnychiplacki,robicukierkizryżuimiodu,bądźzcukruiorzeszkówziemnych,
przygotowujepotrawywrodzajuklusekzprosa—wszystkotozprzeznaczeniem
nasprzedaż.
Instytucjapełnegolubczęściowegoodosobnieniakobietwwiekurozrodczym
znacznieograniczaichudziałwhandlu(wyręczająjewtedyniezamężnecórki)
iwzajęciachrzemieślniczych.Całkowitegoodizolowaniakobietprzestrzegasię
zwłaszczawrodzinacharystokratycznychiwrodzinachbogatychkupców.
2.Rolnictwoiformywłasnościziemskiej
Podstawowymzajęciemludówzamieszkującychpassawanny,wtymtakżeludu
Hausa,byłaijestuprawaroli,wktórejwykorzystywanoznajomośćobróbkiżelaza.
Hausańczycydobrzeorientująsięwewłaściwościachglebyijejprzydatności
dookreślonychupraw.Stosująpłodozmian,czylizmieniającyklicznieuprawy
napoluwściśleustalonymporządku,oraztakzwanążarowąuprawęroli.Mają
wielewyspecjalizowanychnarzędzirolniczych,dostosowanychdomiejscowych
warunkówiwykonywanychoperacji.Podstawowyminarzędziamisąróżnego
kształtumotyki.Doobróbkiziemiwzasadzieniestosowanopługazewzględu
naubóstwogleb,związkimineralneznajdująsiętużpodpowierzchniąziemi.
Naobszarzemiast-państwhausańskichodstuleciistniałyregionyrolnicze
owzględniedużejgęstościzaludnienia.Dodzisiajrolnictwopozostałodominującą
formągospodarki.Uprawiasięwielegatunkówzbóż,warzywiroślin
przemysłowych.Największeznaczeniemajązboża,aprzedewszystkimróżne
gatunkiprosa,uważanegoza„króla”czy„Muhammadaziarna”[Mischlich
1942:10].Jesttozbożeodpornenachorobyroślin,pożywneiszybko
dojrzewające.Napółnocnych,suchychobszarachKano,Katsiny,ZamfaryiZarii
uprawiasięróżnegatunkisorga.Zmąkisorgaiprosaprzygotowujesię
podstawowepotrawyhausańskie:papkę
tuwoo,
kluseczkipodawanewkwaśnym
mleku
furaa
orazkleik
kunuu.
Nazalewanychokresowoobszarachwemiracie
Kanosiejesiępszenicę.Rośnieonanapolachwładcówiurzędników
państwowych.Naterenachpodmokłychiwdolinachrzekuprawiasięryż.Potrawy
zpszenicyiryżuuważanoniegdyśzapożywieniearystokracji.
Ważnąrolęwgospodarcehausańskiejodgrywająorzeszkiziemne,
przywiezionezAmerykiPołudniowejprzezPortugalczyków.Mająonewielorakie
