Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wybrzeża.
TakiobrazpowstaniamuzułmańskiejZariiwyłaniasięzanalizyprzekazów
tradycjiustnej.NiedawnoM.Lastnapodstawiewłasnychbadańzaproponował
innyscenariuszrozwojusytuacji.Doszedłondoprzekonania,żenaobszarze
dzisiejszegoemiratuZariipowstałanajpierwfederacjaKangoma,zestolicą
wTurunku(napołudnieoddzisiejszejZarii),którejgospodarkaopierałasię
głównienahandluzłotemiżelazem.DopierowXVIw.cudzoziemscyhandlarze
zaczęliosiedlaćsięwZarii,któranapoczątkunastępnegostuleciastałasię
stolicąprężnegopaństewka,wyrosłegonagruzachKangomy[Hiskett1984:74],
PodobnekontrowersjecodoczasuisposobupowstaniadotyczątakżeGobiru,
kolejnegomiasta-państwaHausa.Jednazteoriigłosi,żezostałoonozałożone
przezklanwypartyprzezTuaregówzwyżynyAir(hausańskanazwaAzben,
wobecnymNigrze)około1500r.Wedługinnejhipotezypowstałoonowskutek
migracjizAirunapołudniecałegoluduGobir,któryosiedliłsiępotemnapółnoc
odmiastKebbiiZamfary
.PierwszawzmiankaoGobirzepojawiłasięwdziele
tworzącegowXIVw.podróżnikaarabskiegoIbnBattuty.
NieznanajestdataislamizacjiGobiru.Wśródjegoludnościpanujeprzekonanie,
żeichwładcyprzyjęliwiaręmuzułmańskązSonghajuwokresiepanowaniaAskii
Muhammada(1493-1529).
2.PodbójfulańskiizjednoczenieziemHausa
Centralizacjapolityczna,lennazależnośćodBorno,dynamicznyrozwójhandlu
iprzyjęcieislamuprzezwładcówbyływydarzeniami,którewkrajuHausa
przebiegaływjednymczasie.Jednocześniewodzowiezaczęliprzyjmowaćtytuły
władców,uwalniającsięodtradycyjnychnormiograniczeń.Wśródzwykłej
ludności
(talakaawaa)
islam,instytucjaniewolnictwaiumacniającasięstruktura
feudalnaprowadziłydowytworzeniasięgłębokichpodziałówspołecznych.
Odpoczątkówislamizacjinowareligiaprzenikałapowoli,alebyłaskutecznie
wspieranaprzezrozwójhandluireprezentowanąprzezniąwyższąkulturę.Nadal
kwitłytradycyjnewierzeniarodzime.Wwykazachwładcówimionamuzułmańskie
przeplatałysięzmiejscowymi.Konfrontacjareligiirodzimychzislamem
wzbogacałahistorięmiast-państwhausańskich.PrzykońcuXVIIIw.ukształtowały
sięichgranice,jedyniezarysowanewpoprzednichstuleciach.Władcytych
jednostekpolitycznychnominalniewyznawaliislaminaogółprzestrzegaliprawa
religijnegoszariatu.Otaczalisięuczonymimuzułmańskimi,zwanymi
màalàmai,
którychzadaniembyłonadawaniepozorówlegalnościwładzyświeckiej.Ichrządy
cechowałysięjednakdużąsamowolą.Podobnieislam,zarównowaspekcie
prawnymjakirytualnym,byłwyznawanywniedbałysposób.Malamowieszli
nakompromiszdawnymizwyczajamiiwierzeniamiafrykańskimi.Przeciwko
takiemustanowireligiimuzułmańskiejskierowałsięprotestfulańskiego
kaznodzieiiuczonego,SzajchaUsmanaɗanFodio(1754-1817).Areną
przełomowychwdalszychdziejachludnościHausawydarzeństałosięmiasto-
państwoGobir.
Fulanieróżniąsiępodwzględemantropologicznymodswychnegroidalnych
sąsiadów.Ichskórabywanierazjasnobrązowa,mająwąskieustaicienkiewargi,
pociągłątwarz,subtelnynosorazmniejskręcone,wręczfalistewłosy
.Nic,przeto
dziwnego,żenatematichpochodzeniapojawiłosięwiele,częstowręcz
fantastycznychteorii.Naogółpoczątkówtegoluduposzukiwanodalekopozaich
obecnymisiedzibami,iwbardzoodległychczasach.Jednitwierdzili,żesąoni
żydowskiegobądźsyryjskiegopochodzenia.Drudzysugerowaliichetiopski
rodowód.WedługinnychmielisięwywodzićodpółnocnoafrykańskichBerberów.
