Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jejpierwszawersjamiałapowstaćwpołowie
XVIIw.[Last1980:16].Zachowanyrękopiskronikiwjęzykuarabskimzostał
napisanyprzezanonimowegoautoraprzykońcuXIXw.
Opierasięonnawielowiekowychtradycjachustnych,abyćmożetakże
inadokumentachpisanych.Kronikaniezostaładotychczaswydana.Ukazałsię
jedyniejejprzekładnajęzykangielski[Palmer1928].Istniejetakżehausańska
wersjakroniki
[Labarun
1979],którazostałaprzełożonanajęzykpolski,alenie
jestjeszczeopublikowana.
ZgodnieztradycjąkronikarskąkrainygeograficznejSudanuwdzieletym
podajesięliczbęlatpanowaniakolejnychwładców.Natejpodstawieautor
przekładukronikiKanoustaliłchronologiębezwzględnąmetodąodliczaniawstecz
odtychwydarzeń,którychdatęmożnapodaćzcałąpewnością.Sprawa
wiarygodnościtegoźródławymagajeszczewnikliwychbadań.Ogólniemożna
tylkostwierdzić,żeniektórefaktywnimopisanesąweryfikowalnezeźródeł
pozahausańskich,nawetteodnoszącesiędoXVw.Wydarzeniawcześniejsze
winnybyćprzyjmowanezpewnądoząsceptycyzmu,choćniewątpliwie
odzwierciedlająoneogólnetendencjerozwojowenaopisywanymobszarze.
WedługkronikiKanodonajsławniejszychwładcówrdzennychmieszkańców
tychziemnależałBarbusze,którybyłjednocześnienajwyższymkapłanembóstwa
Tsumburbura,zamieszkującegootoczonemuremdrzewo.TylkoBarbuszemógł
wchodzićdoświętegoprzybytku,arazwrokupotrafiłskłonićswegobożka
dowyjawieniamutego,cosięwydarzywnajbliższejprzyszłości.Przeddorocznym
spotkaniemzbożkiemwierniskładalimuofiaryzczarnychzwierzątwświętym
gaju,przezktóryprzepływałstrumieńDżakara[AbubakarDokaji1976:7n.].
NapoczątkuobecnegotysiącleciaAbgajawazostalipodbiciprzezprzodków
Hausa,uosabianychprzezlegendarnegoBagaudę,wnukaBajadżiddy
.Byli
toemigranci,którzyprzybyliprawdopodobniezokolicjezioraCzad.Wowym
czasieKanobyłoniewielkąosadą,leczdziękiurodzajnymziemiomprzyciągało
okolicznąludnośćiszybkowzrastałowsiłę.WedługkronikiKanozapanowania
piątegowładcy,imieniemJusa(1136-1194),wyposażonowojownikówwtarcze
zeskóryirozpoczętobudowęmurówobronnych.Umożliwiłotojegonastępcy
Nagudżi(1194-1247)opodatkowaniepoddanychwwysokościjednejósmejich
dochodówistworzeniesystemuadministracyjnegozdolnegodokierowania
większąniżwieśkrólewskajednostką.
Miejscowaludnośćprzezdługiewiekiznieufnościąodnosiłasiędoprzybyszy
iobcejdynastii.Imigrancimieli„poznaćtajemnice”ichbóstwadopiero
zapanowaniawładcyTsamiji(1307-1343),którysiłąwtargnąłdojego
sanktuarium.
WiaramuzułmańskamiałazakorzenićsięwKanozapanowaniaJadżiɗan
Tsamija(1349-1385).Doprzyjęciatejreligiinakłoniligomisjonarzezimperium
Mali.Jadżiogłosiłislamreligiąpaństwową,apoddrzewem-sanktuariumbóstwa
Tsumburburazbudowałmeczet.Wybranoimama,muezzina,rzeźnika
dokonującegorytualnegoubojuzwierzątiinneosobypełniąceważnefunkcje
wgminiemuzułmańskiej.
Wprowadzonynakazemwładcyislamspotykałsięzoporemwyznawcówreligii
miejscowych.Abypowstrzymaćszerzeniesięnowejwiary,odwoływalisięoni
doróżnychzabiegów,np.częstozanieczyszczalimiejscowymeczet.Działosię
totakdługo,aż—jakpodajekronika—„Allahwysłuchałmodłówswychwiernych
iukarałzłoczyńcówślepotą”.
JużwtymwczesnymokresierozwojuislamuwKanojegowładcaszukał
wsparciawśróduczonychmężów,zwanych
màalàmai
(l.p.
maalàmii).
Kiedy
naprzykładwyruszałnapodbójSantolo,zabrałichzesobą,abypodmurami
