Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•
II.
PRELUDIUM
•
(nsuchymisklepieniami”),czyli-innymisłowy-wprzewiewnych
piwnicach8.
Wszystkieobowiązującenakazy,wytyczneizarządzeniazajmo-
wałysiętylkonajcenniejszymidobramikultury.Brakowałosystemu
ochronycałościowej-ochronywszystkichdóbrkultury9.
Przybierającenasileodgrudnia1940rokubombardowaniaNie-
miec,atakżecorazwiększezniszczeniamuzeów,kościołówiinnych
obiektówzabytkowychwrazzpiwnicamiwykazały,żetensystemnie
zapewniaskutecznejochrony.Skłoniłotowładzehitlerowskiedoprowa-
dzeniaod1942rokuakcjiAuslagerung,inaczejmówiąc:dowywożenia
dóbrkulturynaprowincję,doniewielkichmiejscowości,nieczynnych
kopalń,klasztorów,pałaców,tuneli,bunkrówitp.,określanychmia-
nemBergungsorte(nmiejsceukrycia”)10.WNorymberdzenieczekano
jednaknadecyzjewładzwBerlinie.Jużwroku1939przystąpionotamdo
budowyschronów.Jedenznichodegradużąrolęwopowieściolosach
największegodziełamistrzaWitaStwosza.
ł
WPolsceroku1938zabezpieczanienatomiast,niestety,kończyło
sięnasłowach,aściślejmówiąc-napostulatach.Takąformęprzybie-
rałyprzechowywanewArchiwumPaństwowymwKrakowie,wKurii
MetropolitalnejwKrakowieorazwArchiwumAktNowychwWarszawie
pierwsześladyreakcjinapowstającezagrożenia.
JakbywprzewidywaniudalszychaktówagresjiNiemiechitlerow-
skichpodokonanymwdniach11-12marca1938rokuAnschlussie
Austrii,jednązpierwszychpolskichinicjatywochronyzabytkówna
wypadekwojny,oileniepierwsząwogóle,byłwniosekKarolaEstrei-
8G.W
.Schramm,BombenaufNürnberg.Lufangrife1940-1945,Nürnberg1988,s.24.
9G.Seiderer,Maßnahmen…,s.33.
10Tamże.InformacjataopierałasięnarelacjachGüntheraGrundmanna,konserwatorazabytkówDolnego
Śląskado1945r.(B.Wróbel,Ukryteskarby…,s.15in.).
~37~
