Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
globalizacji,zjednejstronywpływającejnatakieprocesy,jak:mobilność,indywi-
dualizacja,usieciowienie,azdrugiejstronywarunkowanejprzeztesameprocesy
(por.A.Giddens,2006;J.Urry,2009;Z.Bauman,2000;M.Castells,2008).
Wtakichwarunkachzarównojednostki,jakispołecznościpoddanesądwómprze-
ciwstawnymtendencjom.Pierwszaznichdotyczyposzukiwaniaustalonegosystemu
znajomychwartościizwiązanegoznimsystemumiejsc1wartościprzestrzennych
(częstonawetnieuświadamianych).Drugąstanowikorzystaniezmożliwościprze-
mieszczaniasięistawaniakosmopolitycznymmieszkańcemglobu.Pomiędzytymi
dwiemaskrajnościamiwystępująidentyfikacjeodnoszącesięwjakimśstopniudo
mezostruktur,takichjakregion.Samakwestiaidentyfikacjiregionalnychteżjest
wielostopniowaidotyczywielusfer,atylkojednąznichjesttożsamośćprzestrzenna.
Wprzypadkuwojewództwaśląskiegoijegomieszkańców(szczególniegrupy
autochtonicznejoraztych,którzysięwwojewództwiezakorzenili)tożsamośćregio-
nalnamacharaktertożsamościkulturowejwznaczeniuidentyfikacjizŚląskiem
(rozumianymkulturowoiterytorialnie,choćbezwyznaczaniakonkretnychgranic),
aleraczejbezperspektywyprzestrzennejwznaczeniubudowaniatożsamościregio-
nalnejwkontekściewartościprzestrzennych,zarównonaturalnych,jakikulturo-
wych.Takatożsamość,jakiznaczącosilniejszaidentyfikacjazachodzinapoziomie
lokalnym.Tenfaktniezmieniasięwłaściwieodczasuklasycznychstudiównad
śląskąspołecznościąStanisławaOssowskiego(1967b).Wydajesię,żenataką
sytuacjęwpływałylicznezmianyadministracyjne,instytucjonalneprzypisywanie
nśląskości”doróżnychobszarów(niejednokrotnieniemającychwielewspólnego
zkulturąihistoriąŚląskaalboodwrotnie1przypisywaniuinnychokreśleńzie-
miomśląskim).Takiezmiany,częstoniezrozumiałedlazwykłychmieszkańców,
powodująoparcietożsamościnaznanymibezpiecznymświecielokalnym.
Czyzatemsensownejestwogólepodejmowaniepróbykreowania,przypomina-
niaoważnychdlaregionumiejscachinatejpodstawiebudowanietożsamościprze-
strzennej?Odpowiedźjesttrudna.Wydajesię,żetak,choćtrzebamiećświadomość,
żepróbawskrzeszaniazzapomnienialubkreowaniawartościprzestrzennychorazich
zaistnieniewświadomościzbiorowejtoprocesdługotrwały,którymożezakończyć
Wokółproblemówtożsamościmieszkańców…
sięporażkąlubjedynieumiarkowanymsukcesem.Takżeztegopowodu,żewcoraz
większymstopniuludzie(nietylkonaŚląsku)stająsięszerokorozumianymikonsu-
mentami.Stądteżmiejsca,którymimieszkańcychcielibysiępochwalić,najczęściej
mającharakterzwiązanyzkonsumpcjączasuwolnego(jakparki,wesołemiasteczko,
atakżeświątyniekonsumpcji,czylicentrahandlowe),amniejzposzerzaniemkapi-
tałuwiedzyiposzukiwaniemźródełwłasnejtożsamościwwymiarzeregionalnym.
Wydajesię,żeczłowiek(nietylkomieszkaniecwojewództwaśląskiego)staje
sięcorazbardziejglokalnyiwcorazwiększymstopniubudujeswojąidentyfikację
wwymiarzeprzestrzennymnapodstawieróżnegotypudoświadczeń,będących
corazbardziejasymetrycznymiszczególniewkontekściezmniejszaniasięroli
przestrzeniregionalnej,takjakmatomiejscewśródmieszkańcówMazurbadanych
przezWojciechaŁukowskiego.Autortenstwierdza:nWielość(pluralizm)ojczyzn
przejawiasiętakżewtym,żekonkretnaosobamożekonstruowaćwłasnąojczyznę,
26
korzystajączwięcejniżjednegowzoru.Niemusirównieżodnosićjejdojednego
