Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wcześniejoświetliłwymienionyŚwiętochowski.WtensposóbKrzywicki,aleteżpo-
zostaliautorzytegotomu,swoimipismamipotwierdzaćbędąaktualnośćtez,któ-
rew1872rokunałamach„Niwy”przedstawiłautorHistoriipolskichchłopówwzary-
sie.Zkoleizestawieniepismredaktora„Prawdy”(WsprawiekobietiZwiązeksprawy
kobiecejzogólnympostępemspołeczeństwa)pokażeumiejscowieniemyślipozytywi-
stywspierającegodemokratycznedążeniakonkretnychgrupczywarstwspołecznych
wramachideiogólnegopostępuspołeczeństwaidziałań,którychcelemjestwalka,
nieosiebie,leczodobropubliczneinarodowe.
WtekstachStanisławaKoszutskiego(Kobietaipolityka)iStanisławaKarczewskie-
go(Zbudźmysiędoczynu!)56istotnaokażesięodpowiedzialnośćobywateli,więcmęż-
czyzn,zadotychczasowąpodrzędnąrodzinną,społecznąipolitycznąpozycjękobiet.
NatomiastPawełHulka-Laskowski(Zakulisamimizoginizmu),przyglądającsięwy-
chowaniuiedukacjiprzyszłychobywateli,opiszekulturowekontekstymizoginii.
Opublikowanynałamach„Niwy”tekstWsprawiekobietnierozpoczynaprasowej
dyskusjinatematemancypacjiPolek.Niejestteżchronologiczniepierwsząpubli-
kacjąsojuszników.Ukazujesiępozgórądwóchdekadachemancypacyjnychdzia-
łańmieszkanekrozebranegokraju.Wstępnakonstatacjaautorajestjednakmocniej-
szaniżzawartawpoprzednimzdaniuhistorycznaocenadługościemancypacyjnych
działań.Wprowadzającczytelnikówwkomplikacjezwiązanezideąemancypacjiko-
biet,autorstawiatezę,wedługktórej„zarod[ami]emancypacji”nazwaćpowinni-
śmy„najwcześniejsz[e]objaw[y]oporuiniewoliniewieściej”57.Wedługtegotwier-
dzeniaideeemancypacjiłącząsięzczasem,gdy„pierwsimężczyźnizakuliobroże
niewolinaszyjachpierwszychkobiet”58.Toteżźródło„[p]otok[u]ideiemancypacyj-
nych”,którywdrugiejpołowiexixwiekuzacząłpłynąćszerokimkorytem,„kryjesię
włonieodległejprzeszłości”59.Widocznośćideiwyzwoleniakobietłączysięzodrzu-
ceniemsiłowych,hierarchicznychdziałańkształtującychspołeczeństwo.Powyższa
zmiananiejestdobrowolnąofiarąspołeczeństwanarzeczuciskanych,leczustęp-
stwemzwiązanymzkoniecznościązmianidziałaniamikobietzdobywającychwie-
dzę.Dziękitemuwalkaowyzwoleniekobietniemusiałajużprzybieraćformbiernego
oporu-„stłumionewestchnienia,niemeskargi[…],poddańczepozory”60-iprzejść
mogławformęruchuspołecznego,któryautornazwałczynnąigorączkowąagita-
cją.Jegozdaniemwalkazprzesądamiiodrzucenieantyemancypacyjnychprzeka-
zówwyznaniowychwymagająoparciawteoriach,badaniachisądach,któreukażą
56Obutekstomprzyglądamsięwefragmencieniniejszegowstępupt.Sojusznicyisojusze.
57[brakoznaczenia],Wsprawiekobiet,„Niwa”1872,nr10,s.232.
58Tamże.
59Tamże.
60Tamże.
44rWPROWADZENIE
