Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Bezpieczeństwoobszaruporadzieckiegojestpostrzeganejakokluczowedla
przyszłościkontynentueurazjatyckiego.Jegohistoriadziwniesplatasię
zgeopolityką.W1922roku,kiedyumierałszwedzkibadaczRudolfKjellén–twórca
terminu„geopolityka”,powstałZwiązekSocjalistycznychRepublikRadzieckich
(ZSRR),wktórymzakazanoużywaniategopojęcia.PoIIwojnieświatowejZSRR
umocniłsięjakomocarstwoglobalne,aświatogarnęłazimnawojna.Paradoksalnie
Europadoświadczyławówczasnajdłuższegowswojejhistoriiokresupokoju.
NaZachodzieprzyczyniłsiędotegoprocesintegracjieuropejskiej,zaś
naWschodziebyłotoefektemścisłejiwymuszonejkontrolicentrumnad
peryferiami.Alewgrudniu1991r.„ZSRRjakopodmiotprawamiędzynarodowego
ibytgeopolitycznyprzestałistnieć”1.
Euforiaporozpadzieblokuwschodniegoizwiązaneztympoglądyo„końcuhistorii”,
zwycięstwie„pokojunadwojną”zostałybrutalniezweryfikowaneprzezkrwawe
konfliktyzbrojnenaBałkanachinaobszarzeb.ZSRR.NazgliszczachZwiązku
Radzieckiegonastąpiłonatomiastodrodzeniesięgeopolitykijakopodstawybadań
irozumieniaświata.Pojęcietostałosięinspiracjądlaelitpolitycznych
iintelektualistówrosyjskich,gruzińskich,azerskich,ormiańskichiinnych.
Problematykakonfliktówzbrojnychnaobszarzeb.ZSRRstanowijeden
zfundamentówbadania–używającokreśleniaCarlavonClausewitza–„wojen
naszejepoki”.Fenomenporadzieckichkonfliktówzbrojnychpoleganatym,
żewiększośćznichniezostałazakończona2inadaldestabilizujesytuację
naobrzeżachEuropy.Sformułowałamproblembadawczywpostacipytania:jak
konfliktyzbrojneoddziaływałyioddziałująnabezpieczeństwowybranychpaństw
obszaruporadzieckiego?
Dominującątendencjąwpolskiejliteraturzeprzedmiotujestomawianieprzyczyn
ikonsekwencjiposzczególnychkonfliktówzbrojnych.Niektórezopracowań
sąniezwyklewartościoweistanowiłyźródłoinspiracjidlaautorki.Wartochociażby
wymienićpozycjeksiążkowe:S.Ciesielskiego,K.Janickiego,W.Góreckiego,
W.JagielskiegoiP.Grochmalskiego3.MimotychciekawychujęćtematuwPolsce
niepojawiłasięjeszczemonografia,którawsposóbcałościowy,holistyczny
iporównawczypodjęłabypróbęzbadaniauwarunkowańikonsekwencjiwszystkich
konfliktówzbrojnychnaobszarzeporadzieckim(od1988r.do2013r.).Wliteraturze
rosyjskojęzycznejizachodniejpodejmowanotęproblematykę,szczególnie
zperspektywypolitykiFederacjiRosyjskiej,którejnazwawniniejszejrozprawie
będzietożsamazRosją.Naszczególnąuwagęzasługująprace:А.Malaszenko,
D.Trenina,A.Zverewa,A.G.Zdrawomyslowa,W.Czeteriana,L.Jonson,D.Lyncha,
R.Allison,M.Evangelisty,Ch.Zürchera,M.D.Toft,L.Walkera,J.Mackinlaya,
P.CrossaiB.Coppietersa4.WPolscejestcorazwięcejpracdotyczącychRosji,
októrejzniezwykłymwyczuciempisali:S.Bieleń,A.Wierzbicki,K.Malak,
A.Stępień-KuczyńskaiA.Skrzypek,A.Bryc,A.Curanowić,A.Włodkowska-Bagan5.
Badanianadkonfliktamiporadzieckimi,rozumianymijakote,którewybuchły
naobszarzeporadzieckim,wymagająpodejściakompleksowegoikorzystania
zdorobkuwielunauk:historii,polityki,geografii,stosunkówmiędzynarodowych,
anawetpsychologii.Dlategoniezwyklecennebyłypracepolskichautorytetów
wswoichdziedzinach:W.Zajączkowskiego,R.Zięby,B.Balcerowicza,
K.Żukrowskiej,R.Kuźniara,J.Skrzypa,T.Łoś-Nowak,R.Łosia,J.Regina-
Zacharskiego,J.Kukułki,M.PietrasiaiM.Lewickiej6.Geopolityka,którakorzysta
zwieludyscyplinwiedzy,możewnieśćpozytywnywkładwrozwójnauki
obezpieczeństwie7.WPolscenadalspotykasięskrajneopinienajejtemat,alenie
możnazaprzeczyć,żezyskujeonawciążnowychzwolenników.Problematykę
tępodejmująm.in.:L.Moczulski,L.Sykulski,Z.Lach,J.Skrzyp,A.Dybczyński,
W.Kazanecki,R.Potockiiwieluinnych8.
