Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nówCl
-,czegoskutkiemjesthiperpolaryzacja-czyliIPSP.Drugagruparecep-
torówpostsynaptycznych-receptorymetabotropowe-działanakanałyjono-
wepośrednio,poprzezkaskadęreakcjienzymatycznych,zapośrednictwemm.in.
białkaGiprzekaźnikówdrugiegorzędu(np.cyklazyadenylanowejicykliczne-
goAMP),któredoprowadzająostateczniedoaktywacjiokreślonegokanałujo-
nowego(ryc.1.10).Potencjałypostsynaptycznewywołanezapośrednictwem
receptorówpierwszegotypusąkrótkie,trwająnaogółkilkamilisekund-po-
wstająnp.wsynapsachuczestniczącychwłukachodruchowych,wsieciachneu-
ronalnychzaangażowanychwwykonywanieruchówitp.Zkoleipotencjałypost-
synaptyczne,powstająceprzyudzialedrugiejgrupyreceptorów,pojawiająsię
zwiększymopóźnieniem,aletrwająnaogółznaczniedłużej,sekundy,anawet
minuty-zaobserwowanojenp.wneuronachzwiązanychzprocesamiuczenia
sięizapamiętywania.
Receptorypostsynaptyczne,zktórymiłączysiędanyprzekaźnikchemiczny
wróżnychneuronach,niesąidentyczne.Naprzykładznanychjestkilkatypów
receptorówdlanoradrenaliny,którewywołująniekiedyprzeciwstawneefekty.
Podobnieacetylocholinapobudzaniektórekomórki,winnychwywołujehamo-
wanie,wzależnościodtypureceptoraznajdującegosięnabłoniepostsynaptycz-
nej.Działanieneurotransmitera(pobudzenielubhamowanie)niewiążesięwięc
zjegochemicznymiwłaściwościami,aleraczejzwłaściwościamireceptora,
zktórymsięłączy.
Rolareceptorówpostsynaptycznychwfunkcjonowaniuukładunerwowego
zostałaszerokowykorzystanawfarmakologii.Wielelekówdziaławłaśnieprzez
aktywacjębądźinaktywacjętychreceptorów.Naprzykładwpowszechnymuży-
ciusąśrodkiuspokajająceinasenne(barbiturany,pochodnebenzodiazepiny),
którychdziałaniepoleganaaktywacjireceptorówdlaGABA(powodującychhi-
perpolaryzacjębłonykomórkowej),przezcowzmagająefektyhamującewnie-
którychobszarachukładunerwowego.
Jaktosiędzieje,żekomórkapostsynaptycznaulegapobudzeniuijest
wstaniegenerowaćimpulsnerwowy?Potencjałypostsynaptycznemajązreguły
bardzoniskąamplitudę(0,2-0,4mV),wzwiązkuzczymdziałaniejednejsy-
napsywywołujeprawieniezauważalnywskalicałejkomórkinerwowejefekt.
Wyjątkiemjestsynapsanerwowo-mięśniowa,którejczynnośćzawszewwarun-
kachprawidłowychprowadzidopobudzeniawłóknamięśniowego(patrz:roz-
dział2).Wprzypadkuinnychneuronówpotrzebaaktywacjiconajmniejkilku-
dziesięciusynapspobudzających,abydoprowadzićdoosiągnięciaprogudepo-
laryzacji(-55mV),przyktórymwyzwolonyzostajepotencjałczynnościowy.
Wdodatkuczynnośćlicznychsynapshamujących(wywołującychhiperpolary-
zacjębłonykomórkowej)możeskutecznieprzeciwdziałaćefektomsynapspo-
budzających.
Podprogowepotencjałypostsynaptyczne,wywołanewwielusynapsachna
neuronie,ulegajązsumowaniu(którenastępujewtedy,gdyEPSPpowstająwtym
samymczasie),dziękiczemumożliwejestosiągnięciedepolaryzacjiwystarcza-
jącodużejdogenerowaniapotencjałuiglicowego.Nazywasiętosumowaniem
przestrzennym(ryc.1.11).Drugimechanizm,zwiększającyprawdopodobień-
stwoprzekroczeniaprogudepolaryzacjineuronu,tosumowanieczasowe,które
zachodziwjednejsynapsie(ryc.1.11).Potencjałpostsynaptycznytrwazwykle
odkilkudokilkudziesięciumilisekund,dlategokolejneimpulsy,dochodzące
30
